දානෙ 2 හෙවත් දර හෙවිල්ල

දිගංචියා අපිට ලොකු කං පෙන්නපු බව ඇත්ත. උගෙ ලොකු කං අපිට දිරෝපු නැති එකත් ඇත්ත. ඒ උනාට මිනිහෙක්ට තමුංගෙ ජීවිතේ හීනවලට කිට්ටු වෙන්න බැරි උනහම සෑහෙන දුක ඇති. ටිකෙං ටික මෝරලා ලොකුවෙලා මල් පූදින්න යන ගහක් එක පාරම කඩා වැටුනා වගේ ජීවිතේ බිඳවැටිලා කවදාවත් නොහිතපු රස්සාවක් හිතේ අකමැත්තෙන් කරන්න වෙනකොට ඒක කාල ඉන්න අමාරු තත්වයක්. ඒ හංදා දිගංචියා ගැන මට තියෙන්නෙ දුකක්. අනේ පස්සෙ කාලෙක හරි දිගංචියාට කොම්පියුටරේ සම්බන්ධ රස්සාවක් ලැබෙනවනං හොඳා.

අත්වැල්තොට සමන් දේවාලෙ ගාව නැවතිලා දෙයියන්ට පිං දීලා ඊළඟට තව කඩේකිං බනිස් ජෝඩුවකුත් අරගෙන අපි ගේ ගාවට කිට්ටු උනා. දලු ලොරි කාරයන්ට පිං සිද්ද වෙන්න චූටිමැණිකෙලගෙ ගෙදරට යන පාර සෑහෙන හොඳයි. ඒ හංදා අපි ගෙනාපු බඩුමුට්ටු ටික අරං යන්න ගෙදර තෙසක් රිය මගට ගෙන්නා ගත්තා. (ලංකාවෙ පාවිච්චි වෙන තෙසක් රිය කියන්නෙ off road (පිට පාරෙ) වාහනයක්).

එතන ඉඳං අපිව ගෙදරට එක්කං යාමෙ වගකීම ගත්තෙ ලකියා. අපි ගෙදරට ගොඩවෙනකොට මලෙයා තෙසක් රියෙ තිවුණු සේරම බඩු ටික බිමට බාලා ඉවරයි.

"අනේ ළමයිනෙ හැබෑට මෙයාකාර බාස්කැට්, පයිට්ටු මොකට ගෙනාවද? අර ගෙයි ඕන තරං බාජන තියෙන්නෙ"

"මෙයාකාර බඩු මුට්ටු මොකටද? අර ගෙයි ගොඩගහල තියෙන්නෙ"

"මේ පිහිය හිට ගෙනැත් තියෙන්නෙ. මොනව ලියාලන්නද සුදු පුතේ ඔයාකාර. අර ඕනහැටියෙ පිහි තියෙන්නෙ ගෙයි."

“මේ ඉටි තහඩුවක් මොකද්ද?“

ආදී වශයෙන් අපි ගෙනත් තියෙන බඩු මුට්ටු ජාති කිසිම එකක් නැතුවට දානෙ වැඩ ටික කරන්න පුළුවන් බවට දිවුරමින් අපේ නැන්දම්මා අපිව පිළිගත්තා.

"අක්ක කිව්වට හොයන්න ගිය තැන්දි තමා කිසිම දෙයක් නැත්තෙ"

දිගං නැන්දා වචන ස්වල්පයකින් උත්තර දුන්නා. මේ අතරේ තමුන්ගෙ හයර් එක ගෙවන්න මෙච්චර පරක්කු මොකදැයි දිව දොට්ට දාගෙන නගුට වන වනා බලං හිටපු ලකියාට තමුන්ට හිමි බනිස් ඩබලත් ලැබුණා.

එදා හැන්දෑවෙ සතොසෙන් ගෙනා සලාක මල්ලත් අරගෙන, පාරෙ පඳුරක් ගානෙ දිය තුවක්කුවෙන් වතුර විදින ලකියවත් පෙරටු කරගෙන අපි දෙන්නා කුඹුරෙන් එගොඩහ ගොඩේ තියෙන මූකලාන මැද ගෙදර බලා පිටත්වුනා.

"මේ ගොම්මං වෙලාවෙ ඔය නියරවල් පල්ලෙ නයි පොලොංගුත් ඇති. ඇහැ කන පේන වෙලාවක ගියං මොකද"

“ඔය නියර දිගේ කුණකටු විමානෙ“

අපේ නැන්දම්මාත් මාමණ්ඩිත් අපේ ගමනට ආශිර්වාද කළා. නියරවල්වල හාරපු අනවසර කක්කුටු බෙන සේරම පරීක්ෂා කරමින් ලකියා කමුන්ගෙ රාජකාරියට ඉස්සර වුනා. ඒ පිටි පස්සෙන් යන්තම් තියෙන අඩිපාර දිගේ අපි දෙන්නත් අඩිය ඉක්මන් කලා.

ඒ මූකලාන මැද ගෙදර ඉන්නෙ 'සෝම්පාල' මාමා. දැං අවුරුදු හැත්තෑවත් පහු කරලා. කසාදයක් කරගෙනත් නෑ. ජීවත්වෙන්නෙ තනියම. ආණ්ඩුවෙ ඉඩමෙං අක්කර දෙකක විතර කොටහක් අල්ලගෙන ඒකෙ පදිංචි වෙලා රබර් ගස් ටිකකුත් වවාගෙන තියෙනව. දැං රබර් රොටි තලාගන්න හයිය ගාය නැති හංදා රබර් කිරි පොල්කටුවලම මිදෙන්න ඇරල පොල්කටු පාලු ටිකක් හදල වේලල විකුණගන්නව. එයිං හාල් කිලෝ දෙක තුනක් ගෙනත් බතක් උයාගෙන වටේ පිටෙං හොයාගන්න මොනව හරි ජාති ටිකකට පොල්කිරි ටිකක් දාලා වේලලා හොද්දක් හදාගෙන ගිල දානව. හුඟක් වෙලාවට ඒ හොද්ද හැදෙන්නෙ කොහිල අල, කොහිල දලු කියන ජාති දෙකෙං. වැහි කාලෙට රබර් කැපිල්ල බැරි වුනහම මනුස්සයා දවස් ගානක් බඩගින්නෙ ඉන්නව.  අපි දැනගත්තු විදිහට ඒ වෙනකොටත් සෝම්පාල මාමට ලබල තිබුණෙ ඒ වගේ සාගත කාලයක්.

අපි යත්දි උන්දැ ගෙයි ඉස්සරහ කොටසෙ ලිපේ ලොකු වතුර මුට්ටියක් උණු කරනවා. ඉස්සර වෙලාම ගිය ලකියා ආගිය කතා බහ පටං ගත්තා.

"ව් රැව් රැව් බැහ්.. බව්වව්වව්ව් වහ්"

"අපොයි ඔන්න ඔය බල්ලා. අල්ලගන්න. හරි විසයි. ඕකා. කනව. මිනිස්සුංව"

සෝම්පාල මාමා උඩ පැන්නා. මං ලකියගෙ බෙල්ලෙං අල්ලලා ඉස්සරහ අඬු දෙක උස්සලා වට බාගයක් කරකවලා බිමිං තියලා තරවටු කෙරුවා.

"යන්න කිව්වෙ ගෙදර. තැනකට ගියං හැසිරෙන්න දන්නැද්ද"

"කූහ්... කූ..... (මුංට හොඳක් කොරන්න ගිහිං බැනුං අහන්න වෙච්චි හැටි. මං යනව)"

කියල ලකියා ආපහු හැරුණා.

අපි ගෙනිච්ච සලාක මල්ල සෝම්පාල මාමාට දුන්නා.

 සෝම්පාල මාමා මල්ල අතට අරං අපි දිහා සැකෙන් බැලුවා. 

"මේ මොනවටද මේ?"

"අපි මේ කාලෙකිං ගෙදර ආ හංදා මාමව බලන්න ආවෙ"

අපි බොරුවක් කිව්වා. සෝම්පාල මාමා මල්ල දිගෑරල බැලුවා. 

"ආ... මේකෙ පුරාම ජාති තියෙනවනෙ. මේ සෝයාමිට් මෙහෙ සීය ................ යි. ......"

සෝම්පාල මාමා රටේ තොටේ ආහාර ජාතිවල ගනං හිලව් කියද්දි මං වටපිට විස්තරේ බලාගත්තා. ලිපේ වතුර මුට්ටියක් රත්වෙනව. ලිප වටේට පොල්කටු, පොල් ලෙලි, පොල් පිති, කොළපත්, ටිං බෙලෙක්ක. කාලයක් තිස්සෙ ඒ විදිහට ගොඩගහපු සුංබුං එතනම දිරල පස් වෙලා ලිප වටේට උසට ගොඩගැහිලා. ඒ උඩත් ආපහු පරණ ලැයිස්තුවම ගොඩගහල. ලොකු පොල් ඉති, ලී කෑලි, ලී කඳං, පරණ ජනෙල් රාමුවකුයි පියනකුයි ආදී සුං බුං බිත්තියට හේත්තු කරල. ගේ වටකරගෙන කැලේ වහලෙට නගින්න හදනව.

 පොල් කටු තුනක් උඩ නග්ගපු ඇතිලියක වතුර පුරෝල මිදුලෙන් තියල. මොකටද මන්දා. 

මනුස්සයා නිදාගන්නෙ මේක ඇතුලෙලු. මේ ගේ ඇතුලෙ අලියෙක් තරං උසට පොල් ලෙලි ගොඩක් තියෙනව. එව්වා දිරල පස් වෙද්දි ඒ උඩ තවත් පොල් ලෙලි ගොඩ ගැහෙනව. දැනට පරිනාමය නොවිච්ච සමහර සර්පයො පවා ඒක ඇතුලෙ ඉන්න පුළුවං. ගෙදරට එන අයට ඉඳගන්න දෙන්නෙ මේ පේන්න තියෙන පෝර කවරෙ එලාපු ගල් ගෙඩිය උඩ. ඒ වෙලේ ඒ ගල් ගෙඩිය උඩ තිබුණෙ කොරහක්.

"ඉතිං ඇයි මට මේව ගෙනාවෙ?"

"මොනවද මගෙං ඕනැ?"

සෝම්පාල මාමා කීප සැරයක්ම ඇහුවා.

"අපි මාමව බලල යන්න ආවෙ. අපිට මොනවත් එපා. අපි යන්නං වහින්නත් එනවනෙ"

කියාගෙන අපි දෙන්නා එතනිං පිටවෙලා ආවා. අපි එනකං ලකියා පොල් ගහක් යට පිදුරු ගොඩක ලැගගෙන හිටියා. අපි කුඹුරෙන් එගොඩ වෙනකං සෝම්පාල මාමා මිදුලට වෙලා බලාගෙන හිටියා.

එදා හවස උන්දැ ගැන තවත් කතා බොහොමයක් අපේ කනට වැටුනා.

"ඉඳුනිලා එහෙම එක්කහු වෙලා ඔය මිනිහට ඉඩම සුද්ද කරල තේ පැල ටිකක් හිටෝ දෙන්න ඇහුවම බැනල එලෙව්වනෙ"

"ඔය දෙන්නා එනකං බලා හිටියෙ මොකවත් නෙමෙයි. ඔය ගහක තියෙන ගෙඩියක්වත් කඩාගනියි කියල සැකේට."

"මිනිහට හරි සැකයි ගමේ මිනිස්සු මිනිහව ඔය ඉඩමෙං එලවන්න හදනව කියල."

මේ ගමන සිංහල අවුරුද්දට ගමේ ගිය වෙලාවෙ ඒ ගමේ තව ගෙදරකිං සෝම්පාල මාමා ගැන අපිට තව ආරංචියක් ලැබුණා.

"මේ ළමයි ගෙනත් දුන්න බඩු මුට්ටු සේරම ඒ මනුස්සයා වංගුවෙ කඩේට දීලා වෙනිං ජාතිවලට මාරු කරගෙන තිබුණා."

ඒ අරුම පුදුම මාරුවට හේතුවත් එයාම අපිට කිව්වා.

"මිනිහ හිතන්නෙ මේ ළමයි ගුරුකමක් කරපු දෙයක් මිනිහට ගෙනැත් දීල ඒක මනුස්සයට ගිල්ලෝලා ඔය ඉඩමෙං මිනිහව පන්නයි කියල. මයෙනුත් ඇහුවා මේ ළමයා මිනිංදෝරුවෙ වැඩ කොරන හාදයෙක් නේද කියල. ඒකෙං තවත් සැක ඇති."

"දෙන එක අපේ වැඩක්. ඒක ඕන හැටියකට පිළිගන්නා එක එයාගෙ වැඩක්. ඕන එකක් කරගත්තාවෙ."

අපි දෙන්නා අපේ අවසන් නිගමනය දුන්නා. 

අසරණ වෙච්චි කාගෙවත් පින්තූර ප්‍රසිද්ධ කරන එක හොඳ මදි වුනත් මේ වගේ ජීවිතත් මේ රටේ තියෙන බව තහවුරු කරන්න මේ පොටෝ ටික මෙතන දාන්න සිද්ද වෙනව. ඒ වගේම කාට හරි උදව් කරන්න කලින් ඒ මනුස්සයගෙ චරිත සොබාව දැනගන ඉන්න එක තමන්ට යහපතක් වගේම නැති කරදරවලින් බේරෙන්න උදව්වකුත් වෙන බවත් කියන්නම ඕන.

*******************************************************************************

ආපහු දානෙට කලින් දා හවසට එමු. 

රටේ ආර්ථිකේ, බඩු මිල, පවුලේ ළමයින්ගෙ අධ්‍යාපනය, අලුතිං දාපු ප්ලාස්ටික් බඩු කඩවල්, අහවල් ගෙදර අහවල් අයගෙ කෙරුවාව, දිගං නැන්දගෙ කකුලෙ දෙහි කට්ටක් ඇනීම, දෙහි කටු ඇනිලා හැදෙන්න පුළුවං ලෙඩ, දෙහි කටු ඇනිලා මැරිච්ච අය, මැරිච්ච අය ගැන කතා, කතා කරපු අය මැරිච්ච හැටි, මැරිච්ච අයට දෙහි ගෙඩ්ඩෙං කරන වෙදකං. අපි එන පාරෙ වෙන්න ගිය අනතුරු, දිස්ත්‍රික්කයෙන් දිස්ත්‍රික්කයට රතුළූණු මිලේ උච්චාවචනය, වගේ කියන්න තියෙන සේරම ජාති කුස්සියෙ බිමට හලා දැම්මට පස්සෙ තවදුරටත් කාටවත්ම කතා කරන්න දෙයක් නැති වෙනකොට මං කට ඇරියා.

"දැං මේ දානෙට දර එහෙම."

මගෙ කටිං වචනෙ එළියට පනින්න කලින්ම අපේ නැන්දම්ම ඉස්සර වුනා.

"දර නැතෑ ළමෙයො ඕන තරං. ඕගොල්ලං බයවෙන්නෙපා දර ගැන. දර තීනව ඕං තරං."

උන්දෑ කියන හැටියට ලිඳේ වතුර වගේම ගෙදර දර ෂුවර්ය. ඒ ගැන ඇහීමෙන් මං කර ඇත්තේ මහත් මදි කමක්. ඒ වුනාට කාගෙවත් සූදානමක් නැති කම මට මහා බයක්.

"එතකොට හැලි වලං හෙම"

මාමණ්ඩී මගේ කෘන්තක දතේ ගෑවෙන්නම ඉස්සරහට පැන්නා.

"අර අටුවෙ තියෙන්නෙ ඕං තරං හැලි වළං. බත්තුයන්න වෙනම ලොකු රහත්පානකුත් ඇති."

"මේ එතකොට.... පොල්"

"අනෙඅම්මාපල් සුදු පුතේ මේ ළමයෑ බය. ඔය ඔක්කොම තියෙනව ළමයෝ.... ඔය කවුරුවත් නැතුවට මට තනියම උනත් ඔය ටික හැදියැකි පැයෙං. ඉස්සර මං ඉස්කෝලෙ ළමයි එක්කෝටම කෑම හදන්නෙ තනියෙං. අර පිනක් දහමක් කරද්දි කාගෙත් සම්මාදමෙං කලාමනෙ කාටත් පිං. ඒකවෑං එන්න කිව්ව මිසක් ඔය එක්කොම මට කෙරියැකි."

නැන්දම්මා කියන හැටියට හෙට උදේ වෙනකං ගෙදර කිසියම්ම කිසි කෙනෙක් දානෙ ගැන හිතන්නවත් ඕනි නෑ. අපි හෙට උදේ ට ඇහැරෙන විට හිරු කුමරා බිත්තියෙ හුලං කවුලුවලිං කාමරේට එලිය පොලු රිංගවනවා ෂුවර් වගේම, මිදුලෙ තිබුණු සෙරෙප්පු ජෝඩුවලිං එකකවත් පටි ලකියාගේ දත් වහල්ලෙං හප ගැහී තිබීම ෂුවර් වගේම හෙට උදේට කුස්සියේ මේසෙ උඩ එක පෙළට නොයෙක් හට්ටිවල, සාස්පාංවල දැමූ දානේ පිළියෙල වී තියෙද්දී ඒ මැද අපේ නැන්දම්මා එක කිරි පැකැට්ටෙකෙං කිරි බීදුරු අසූවක් හැදූ මිසිස් පෙරේරා මෙන් විරාජමානව හිටගෙන ඉන්නවා බලන්න පුළුවං.

"කෝ අක්කෙ දර කොහෙද තියෙන්නෙ? මේ ගැටපොලොස් මුට්ටිය තම්බන්න දර ටිකද්දෙන්නකො"

රෑට උයන්න පෙරමුණ ගත්තු දිගං නැන්දා අපේ නැන්දම්මව ඇමතුවා.

"ඔය කොංකීට් ලැල්ල යට බිම ඇති ඕන්තරං නංගියෙ"

"ඒ ටික මදි. එතන තියෙන්නෙ දර කෑලි හතරයි පහයි"

"ඔය එළියෙත් තියෙන්නෙ බිත්තිය අයිනෙ හේත්තු කරල තව ඕන්නං"

"එළියෙ නං බිත්තියට හේත්තු කොරල තියෙන්නෙ කැත්ත ඉතරයි. කැති මිට තමා ගන්න වෙන්නෙ"

"ඇයි බොලේ ඔතන තීච්ච දර ගොඩ මොකක් උනාද"

"රහත් වෙන්නැති. මෙතනනං ඇති එකක් නෑ"

මේ සංවාදෙං සිව් පදයක් විතර යත්දි මාත් කුස්සියට ගියා. ලිපේ තියලා නෑඹිලියෙං වහපු මුට්ටියක් තුං කාංසියෙං වතුර බේරි බේරි ලිපට ගින්දර වැටෙන කං බලං ඉන්නව. දිගං නැන්ද අතේ පැන්සලක් තරං මහත දර කෑලි දෙක තුනක් තියාගෙන තනියෙං කියවනව.

“වෙන්න බෑනෙ. මං පෙරේද හවස මහා දර ගොඩක් වේලුවනෙ. ඒ ටික කොහෙට උනාද...“

නැන්දම්මා අහස දිහා බලාගෙන කල්පනා කරනව. බලා ඉඳීම රුස්සන්නෙ නැති දිගං නැංදා කැති කොටයක් අරං මිදුලට බැහැල දිගං මාමාට කතා කෙරුවා.

“වරෙං මල්ලියො යන්න දර ඩිංගක් හොයං එන්න.“

“පොඩින්න තව ඩිංගයි“

දිගං මාමා ටීවී එකෙං ඇස් දෙක ගලෝගන්න අමාරු කමට සාලෙ ඉඳං කෑගැහුවා.

“ඔය ගුටි කෙලි බල බලා ඉන්න වෙලා වරෙං යන්න දර කෑල්ලක් හොයං එන්න.“

දිගං නැංදා කැති කොටේ උරුක් කරගෙන සාලෙට කඩා පැන්නා. දිගං මාමා නැගිට්ටුනා. ටීවී එකේ රෙස්ලිං කාරයෙක් අනික් එකාව උස්සලා පොලවෙ ගැහුවා.

“දර නෑ“ කියන පණිවිඩේ ගෙදර හැමෝගෙම ඔලුවලට ඇතුල්වෙලා යකා නටද්දි අපි හැමෝම අතට අහුවෙන ආවුදේ අරගෙන දර හොයන්න එළියට බැස්සා. දිගං මාමා ලොකු සබර කොටයක් උස්සං ඇවිත් පැලුවා. ඒකෙ හිටපු වේයො සීසීකඩ ගියා, දිගං නැන්දයි චූටි මැණීකෙයි සබර ගස් යට වැටිල තිබුණු දර කෝටු ඇහින්දා. මල්ලියි මායි පොල්ගස්වල තියෙන වේලිච්ච අතු කෙක්කෙං ඇදලා බිම දැම්මා. එ්වගෙ හිටපු කිඹුල් හූනො පස්සෙං ලකියා එලෙව්වා.

“ඒයි, මේ අපි දෙන්න යංද අර ළිඳ ගාව තියෙන අංකෙංද ගහ කපං එන්න.“

නැන්දම්මත් මාමණ්ඩිට අඬගැහුවා.

ළඟ ඉන්න කෙනා නොපේන ගානට ඇඳිරි වැටෙද්දි දානෙට ඇතිවෙන තරමට දර ගොඩක් කුස්සිය ඇතුලෙ ගොඩ ගැහුනා.

“ඒකනෙ මං කිව්වෙ ඕං තරං දර තියෙනව කියල“

වප්පිහියෙං පිට කහන ගමං නැන්දම්මා කිව්වා.