ගුවන්විදුලිය හෙවත් Air Electricity - 1

ඊයේ පෙරේදා හදිස්සියේම අර කොනකිං පටංගෙන ලියාගෙන ලියාගෙන යන දොස්තර නෝනා රේඩියෝ වැඩසටහනකට යන්න බ්ලොග් ලියන දෙන්නෙක්ට අවස්ථාවක් හොයලා දුන්නා. ඒක දැක්කයින් පස්සෙ මටත් හිතුනා රේඩියෝ ගැන ලියලා දාන්න.

පහ වසරේ සිස්සත්ව පෙරහුරු ප්‍රශ්ණ පත්තරේ ප්‍රශ්ණවලට "රේඩියෝව හොයාගත්තේ කවුද?" කියලා ඇහුවම අපි ලිව්වේ "ගුග්ලි එල්මෝ මාර්කෝනි" කියලයි. ඒ මාර්කෝනි කියන කෙනා කොයි දීපංකරේක ඉන්න කෙනෙක්දැයි දන්නේ නැතත් රේඩියෝ නැතිබංගස්ථාන කරන මකබාස්ල නං අපේ ගමේ මං දන්න කීප දෙනෙක්ම හිටියා. එයිං එක්කෙනෙක් අපේ පවුලේ කෙනෙක් විදිහටත් බොහොම ආඩම්බරෙං කියන්න පුළුවං.

මං පොඩි කාලේ අපේ ගමේ ගෙවල්වල "ගෑනි" ඇරුණහම තොරතුරු දැන ගැනීමේ අනික් ක්‍රමය උනේ රේඩිවේක. ඉංග්‍රීසියෙං Radio කියලා ලිව්වත් සිංහලෙං "ගුවන්විදුලි යන්ත්‍රය", "රේඩියෝව" කියලා ලිව්වත් අපි ඒකට කිව්වේ "රේඩිවේක", "රේඩියේක" නැත්තං "රේඩීක". ඉස්සර මිනිස්සු රේඩිවේකට "කතා පෙට්ටිය" කියලා කිව්ව බව ඉස්සර කාලෙ කතා ලියන අය පත්තරේ ලිව්වත් එකදාස් නමසිය තිස් ගනංවලවත් එහෙම කියාපු කෙනෙක් නොහිටිය බව අපේ ආතා මට කිව්වා. ඒ විතරක් නෙමෙයි රේඩිවේකට "වෑර්ලස් එක" කියල කියන කෙනෙක්වත් අපෙ ආතගෙ මතකෙ හිටියෙ නෑ. ටෝච්චෙකට "බැටලිය" කියන අපේ තාත්තගෙ අම්මත් කිව්වෙ "රේඩිවේක" කියලා.

අපේ ගෙවල්වල තිවුණ බැට්ටිකෑලි වලිං වැඩකරන බඩු තුනෙං වටිනාම එක උනේ රේඩිවේක. අනික් දෙක ටෝච්චෙකයි බිත්තියෙ එල්ලන ඔරලෝසුවයි. ගෙට හොරු පැන්නොත් ගෙනියන්නෙත් රේඩිවේකයි, ඔර්ලෝසුවයි ටෝච්චෙකයි. ඒ හංදා හුඟක් අය දුර ගමනක් යද්දි ඔරලෝසුව රෙදි දාන කාට්බෝට් පෙට්ටියෙ අඩියෙං හංගලා, ටෝච්චෙක ඉනේ ගහගෙන රේඩිවේකත් අතේ එල්ලගෙන අරං යනවා. ජෑංහාමි මාමයි, නන්දසේන බාප්පයි අපේ ගෙවල්ඔල එද්දිත් ගෙදර තියෙන රේඩිවේක ගේනව. ඒ කාලෙ හුඟක් බස්වල රේඩිවේකක් නැති හංදා සමහරු එහෙම ගමං යද්දි තමුංගෙ අතේ තියෙන රේඩිවේකෙ ඒරිල් කූරත් පුළුවං තරං දිගට ඇදලා බස්සෙකේ හැමෝටම ඇහෙන්න සිංදු දාගෙන යනව.

අපේ ගෙදර තිවුණ රේඩිවේක වගේ එකක්

අපේ ගෙදර තිබුනෙ UNIC කියන වර්ගෙ රේඩිවේකක්. ඒකෙ පැත්තක දැල් රෙද්දකිං වහපු ලොකු පොඩි හිල් විසි අටක් තියෙන රවුමකිං තමයි සද්දෙ එන්නෙ. ලයිං අල්ලන්න ලොකු රවුමයි, ලයිං කඩන්න පොඩි රවුමයි, සද්දෙ වැඩිකරන්න රවුමයි බීල ආවහම තවත් ටිකක් අඬ වැඩි කරන්න Tone කියල ලියපු තව රවුමයි තිබුණා. ඒකට බැට්ටි කෑලි තුනක් දාන්න පුළුවං. පිටිපස්සෙ තියෙන බොත්තං දෙක ඇරලා පිටිපස්සෙ පියන අයිස්කිරිං වෑන්නෙකේ පිටිපස්සෙ දොර වගේ උඩට අරින්න පුළුවං. ඊළඟට බැට්ටි කෑලි දාන ඉටි බටේ ඉස්ප්‍රීන්නෙක පැත්තට තද කරලා පන්නල ගන්න ඕනි. බැට්ටිකෑලිවල වල ගැහිච්ච පස්ස පැත්ත උඩට තියෙන්නත් අග මොට්ටුව පහලට එන්නත් විදිහට බටේ එලියට ගත්තොත් බැට්ටි කෑලි තුනම පෝලිමට කකුල උඩට දාගන්නත් පුළුවං. ආං එතකොට අපේ තාත්ත නං උඩ පනිනව.

“හත්තිලව්වයියාවයි මේ මොලකැටි ටික සේරම වැහ්නනෙ කකුලඋට්ට“

බැට්ටි කෑලි චුරුපැනල ඉස්ම වැක්කෙරිල තිවුනොත් ඒවා අතේ ගාගන්නෙ නැතුව කැන්ද කොලයකිං හරි පින්න කොලයකිං හරි අල්ලලා පරිස්සමට අරගෙන පුළුවං තරං උඩිං හෙලපල්ලට විසි කරන්න ඕනි. අපේ ගෙදරිං විසිකරන සමහර බැට්ටි කෑලි රත්නෙ බාප්පගෙ කුඹුර පුරං කොටද්දි හම්බුවෙනව. ඊළඟට පරණ  පාංකඩයක් අරං බටේ හොඳට පිහදාලා ගන්න ඕනි. ඒත් මලකඩ ගඳ වගේ තියෙනවනං තෙත රෙදි කෑල්ලකිං පිහදාන්න ඕනි. ඉං පස්සෙ ටෝච්චෙකේ තියෙන බැට්ටි කෑලි ටිකයි මේසෙ උඩ තියෙන පරණ බැට්ටි කෑලි ටිකයි අරගෙන බිස්ටල් පැකැට්ටෙකේ ඊයං කොලේ දික් අතට තීරුවක් වෙන්න නමල අරං ඒකට ටෝච් බලුප්පෙක තියල හරි එහෙම නැත්තං කම්බි කෑල්ලක ටෝච්චෙකේ බලුප්පෙක අමුනගෙන හරි එක එක බැට්ටි කෑල්ලෙ එලිය බලන්න ඕනි. එයිං එළිය වැඩිම බැට්ටි කෑලි තුන ටෝච්චෙකට දාලා ඊළඟට එලිය වැඩිම බැට්ටි කෑලි ටිකෙං තුනක් අරං රේඩිවේකෙ බටේට දාන්න ඕනි. ටෝච්චෙකට දාන්න තරං එළිය හොඳ බැට්ටි කෑලි නැත්තං අපේ තාත්ත  අම්මට මෙහෙම කියනව.

"මේ ඒයි... තමිසෙ හවසට මැණිකෙලෑ කඩෙං බෙලෙත්තහඩුව තියෙන ලස්සපාන කෑලි තුනක් ඇරං එනව. අර නිල්පාට කඩදහි ඔතපු එක එහෙම ගේන්නෙපා. ඒක ඉහ්මන්ට බහිනව."

අපේ අම්ම ඒකට උත්තර දෙන්නෙ මෙහෙම.

"මැණිකෙලෑ කඩේ තියෙන්නෙ අර මොනොවදෙව්ව ජාතිය ඉතරයිනෙ"

"මොන ජාතියද?"

"අර මොකාදෙකා ඉන්න ජාතිය. මොකද්ද යස නමක් කියනව ඒකට. මට මතක නෑනෙ"

“අර නමේ ඉලක්කම මැද්දෙං කොලදීයෙක් පයින රූපෙ තියෙන එකද“

“ආන්නේක තමා“

"එහෙනං ඒකවග් ගේනොවකො. හැබැයි එව්වෑ එයාකාර එළියක්නං නෑ."

බැට්ටි දාපු බටේ රේඩිවේකට දාල පියන වහල අඬ වැඩිකරන රවුම කරකැව්වම 'ටික්' කියල සද්දෙකුත් එක්ක වෙනදට වඩා හොඳට සද්දෙ එනව. රේඩිවෙකේ මැද තියෙන බුරිය වගේ එකත් මනුස්සයෙක් කතා කරද්දි දිව පේනව වගේ රේඩිවේකෙ සද්දෙ විදිහටම රතු පාටට නිමි නිමී පත්තු වෙනව.

රේඩිවේකෙ SW ලයින් අල්ලන එක ඉඳිකට්ටට නූල දානවටත් වැඩියෙං අමාරුයි. ලයින් අල්ලන රවුම කලු කූඹියෙක්ගෙ අණ්ඩක පළල විතර දුරක් කරකවද්දි “ජෘෘක්..බෘෘක්“ කියලා ලයින් රොත්තක්ම මාරු වෙනව. අඩි බාගයක් විතර දුරකට ඕන හැටියෙ ඉඩකඩ ඇතුව ඉන්න පුළුවංකම තිවුණත් සේවා ඔක්කොම ඉන්නෙ තැංතැංඔල රංචු ගැහිලා බුරුතු පිටිං. රේඩිවේකෙ ඒරියල්ලෙක දිගෑරල තිවුණත් අකුලල තිවුණත් අහුවෙන සේවාවල වෙනසකුත් නෑ. ඉංග්‍රීසි, සිංහල, දෙමළ, හින්දි තවත් මොනවද නොදන්නා බාසාවල් කියන සේවා ඒ විදිහට මීටරේ දිගේ එක එක මණ්ඩි අල්ලගෙන කියෝ කියෝ ඉන්නකොට ඒ මැදට මීටරේ කට්ට ගෙනිච්චහම ඉස්කෝලෙ ඉන්ටෝල්ලෙක වගේ සේවා දෙක තුනක් එකපාර කියෝනව. ඇහැට ගිය රොඩ්ඩක් ගන්නවවගේ බොහොම පරිස්සමිං ඉවසීමෙං ලොකු රෝදෙ කරකෝල එක සේවයක් තනියෙං අල්ලගත්තයිං පස්සෙ ඒක බඩිං ඉන්න ගෑණු කෙනෙක් වගේ පරිස්සං කරගන්න ඕනි. ඒ වගෙ වෙලාවට අපෙ අම්මා

“ආ බොලේ තමිසෙට කහඩ්ඩිංගබ්බොනොව“

කියල අපේ තාත්තට බොන්න කහට බෙලෙක්කෝප්පෙ මේසෙ උඩිං ගෙනත් තියපු ගමං

“විදුලි බල මණ්ඩලයේ සමන්තගේද, ඕසට්‍රේලියාවේ සාමාගේද, නැන්දනියමූද මැටිල්ඩා ඇලිස් තිසේලා මැතිණිය කලුරියකෙලින්.....“

කිය කියා හිටපු රේඩිවේක එක පාරටම

“සන්තෝසවෙන්න පීතිමෙන්න එන්න මිට්ටයෝ... හැන්ද කාලා කාල දිපං මීමට කුරු කොස්“

කියලා සිංදුවක් කියන්න පටංගන්නවා. නැත්තං දුම්මැස්ස උඩ බලල්ලු දුසිමක් පොරකනව වගේ වලං පිඟං කෝප්ප පොඩිවෙන සද්දෙං දෙමළ සිංදුවක් කියනව.

එහෙම ගැස්සිල්ලක් වෙන්නෙ නැතුව පරිස්සං කරගෙන සේවයක් අල්ලගත්තත් ටික වෙලාවක් යද්දි “චුහූඌඌඋඌඌඌ ක්“ කියලා සද්දයක් පිටිපස්සෙං කෑ ගහනව. එහෙම නැත්තං කියන දේවල් පැහැදිලි නැතිවෙනව. එතකොට

“මෙන්න සන්දෙයා ප්‍රවුත්තික් ප්‍රකාශය රම්‍යාවලිගසේකර ඉතින්.“

කියලා පටං ගන්න ප්‍රවුත්ති කිවිල්ල

“චාචාචාචකචාචාචාචා චාචාච චාචාචාච චාචා චෑචීච“

කියල කාටවත් නොතේරෙන බාසාවකට හැරෙනව. ඒ හංදා චන්දරෙ මාමා හැමදාම කියන්නේ

“හමුදාවෙං පයින එවුං අල්ලනවට වැඩියෙං අමාරුයි රේඩියේකෙං හරිහමං සේවෙයක් අල්ලගන්න“

කියලයි.

MW පැත්තෙ සේවා අල්ලන්න ඒ තරං අමාරු නෑ. ඒවා ඉන්නෙ ටිකක් ඉඩ ඇතුව. ලංකාවෙ සේවා විතරයි අහුවෙන්නෙත්. ඒකෙත් සේවා එක උඩ යන ලෙඩේ ටිකක් තියෙනව. ඒ හංදා රේඩිවේක හැන්දෑවට පන්සිල් කියද්දි ඒත් එක්කම බැරල් පලුවකට තඩිගගහ කියන දෙමළ සිංදුවකුත් අහන්න අපිට පුළුවං.

රේඩිවේකෙ SW පැත්තෙං තියෙන තවත් උදව්වක් තමයි අකුණු ගහනවද කියල දැනගන්න පුළුවං එක. රේඩිවේකෙ සද්දෙ අතරිං රත්වෙච්චි තෙල් තාච්චියට වතුර බිංදුවක් වැටුන වගේ යංතං “චරස්“ ගාල සද්දයක් ආවොත් ඒකෙ තේරුම දිස්ත්‍රික්කෙ කොහෙට හරි වහිනව කියන එකයි. නිවිතිගල, කොලොන්න, ඇලපාත දිහාවෙ වැස්සත් අපේ ගමේ රේඩිඔලට ඒක දැනෙනවා.

හැබැයි පත්තර පිටුවක් දික් අතට ඉරනව වගේ නැත්තං පොලියෙස්ටර් යාරයක් ඉරනව වගේ දිගට “චරාාාාස් රස්“ ගාලා සද්දයක් ආවොත් ඒකෙ තේරුම කිට්ටුව පාතම හෙන ගහන බවයි. මේ වෙලාවට රේඩිවේක නොවැහුවොත් අර කෙහෙල්මුවේ වගේ හෙන ගහන යකඩෙ කඩා පත්වෙන්නෙ රේඩිවේකටම තමයි.

හැමදාම හවස තුන වෙද්දි රේඩිවේකෙ හිංදි සිංදු වැඩසටහනක් තියෙනව. ඒකෙ නිවේදකය කතා කරන්නෙ බත් කන්නැති පොඩි ළමයි බය කරන්න “ඔන්න බබෝ හග්ගුඩු බිල්ලා“ කියල බය කරනව වගේ ගාම්බීර සද්දෙකිං. එයා සිංදුවක් දාන්න කලිං ඒ සිංදුව ලියන්න කඩදාසිය හදපු තැන ඉඳං විස්තරේ සේරම කියනව.

“එදා ඉංදි තිරය වර්නවත් ගල උරංගථෝලා චිත්‍රපටයෙනුයි මේ ම්යුරු ගීදය. මෙම ගීදයට රංගනයෙන් ධායකබූවේ අසුවල් කපූර් සමග නර්ගීස්. ගායනා කලේ ලදා මංගේස්කාර් සමග මණ්නාඩේ. සංගීතවත් කලේ අසුවල් සාමි.“

ඉං පස්සෙ ලංකාවෙ කඩවල්, ඉස්කෝල, ගෙවල් සේරගෙම තියෙන සර්පිනා සේරම එකපාර අලි ලව්වා පාගවනව වගේ බයානක සද්දෙකිං සංගීතෙ පටං ගන්නවා. ඒ වගේ සද්දයක් සිංහල චිත්‍රපටිවල දාන්නෙ කොල්ලට කඩුවෙං කොටන්න හරි වෙඩි තියන්න හරි කිට්ටුවෙනකොටයි. ඒ සද්දෙ සෑහෙන වෙලාවක් තිවුණට පස්සෙ අපේ නැන්දා වලං ටික දොලට ගිනිහිං හෝදන්න කලිං ඇලමිනියං වලඳෙ අඩියෙ තියෙන දංකුඩ ටික හැංදෙං හූරන සද්දෙං, එහෙම නැත්තං පොඩි චූටියා ඇඟිල්ල කපාගත්තං කෑගහන සද්දෙං ගායිකාවක් සිංදුවට මුල පුරනව.

“ආාාාා........................................................................................................... දිලි බරිඊඊඊඊඊඊ ඒ........... සා............ආාාාඅ“

ඒ ඇදිල්ල ඉවර උනාට පස්සෙ වඩිග පටුනට බෙරගහනව වගේ බෙර පහලොවක් විතර ගහල තමයි සිංදුව තාලෙකට යන්න පටං ගන්නෙ.

හිංදි සිංදු වැඩසටහන ඉවර උනාට පස්සෙ සදේසීය සේවෙට කරකවන්න ඕනි. ඒකෙ තියෙන්නෙ ළමා පිටිය. එදා දවසෙ උපන්දිනේ තියෙන ළමයින්ගෙ නං ටික කියල ඉවර උනාට පස්සෙ හැමදාම දාන උපන්දින සිංදුව දානව. ඊළඟට චිත්‍ර එවපු අයගෙ චිත්‍ර පෙන්නනව. පෙන්නනව කියන්නෙ “අහවල් විද්‍යාලෙ අහවල් ශ්‍රේණියෙ ඉගෙනගන්න අහවල් නංගි අපිට මේ චිත්‍රය එවල තියෙනව. ඒ චිත්‍රෙ ගොඩාක් ලස්සනයි. එතකොට අහවල් විද්‍යාලෙ අහවල් ශ්‍රේණියෙ ඉගෙනගන්න අහවල් අක්කා මේ චිත්‍රය එවල තියෙනව. ඒ චිත්‍රෙ ගොඩාක් ලස්සනයි“ කියාගෙන යන එකයි. ඒව අමාරුවෙං අහං හිටියට පස්සෙ තමයි මං අහන්න බලං ඉන්න “කොටස් වසයෙන් විකාසය වන ගුවංවිදුලි ලමා මාලා නාටකය........... තක බොං තක බොං තක බොං..... ජාපනේට.... පාලමක්“ පටංගන්නෙ. ඒ නාට්ටිය වගේම “ඔබේ දැනුමට“ කියල එක එක්කෙනා ලියල එවපු රුවන් වැකි, ලෝකෙ ලොකුම, පොඩිම, දිගම, කොටම, පරණම ආදී එක එක ජාති කියවෙන ඒවත් මං පාඩං කරගන්නව. පහුවදාට ඉස්කෝලෙ ගිහිං අනික් අයගෙං අහනව.

“ලෝකෙ පොඩිම හෙලිකොප්ටරේ මොකද්ද“

 එතකොට උචිතයි ලස්මයි දෙන්නා කම්පා වෙනව එයාල එව්ව දන්නැති එක ගැන. එතකොට මං උජාරුවට උත්තරේ කියනව.

“රොබින්සන් කියන හෙලිකොට්ටරේ“

ඒ උනාට ගල්කොටුවෙ ආනංදය, දිනුකය එහෙම මට බයිනව.

“තොගෙ පණ්ඩිතකං කියෝල මෙතන අපිට කියල හොක්ක තලෝගන්නෙපා“

රේඩිවේකෙං කෙරෙන ලොකුම වැඩේ තමයි පවුත්ති කියන එක. පවුත්ති කියන්න කලිං වෙනම වාදනයක් ඇහෙනව. මට මතක විදිහට ඉස්සරම තිවුනෙ

"ටංටංට ටංටංට ටංටංට ටංටංට තකට බිම කටක දොහ්"

කියලා එකක්. අපේ ආතා කියන විදිහට ඒ තාලෙං කියන්නෙ "ඇන්නැන්ට පුළුවංද තුංහවුල පරදන්ට" කියන එකලු. පස්සෙ කාලෙක චන්දිරිකා මැතිනි දිනුවට පස්සෙ ඒ වාදනේ වෙනස් උනා.

"ඩක්ක ඩක්ක ඩක්ක ඩකර ඩක්ක ඩක්ක ඩක්ක ඩකර ඩකර ඩකර ඩා ඩා ඩක්ක ඩක්ක ඩක් ඩා ඩහ්"

ඒ වාදනෙං පස්සෙ බිංදුවා අපි කන දෙයක් ඉල්ලනකොට කෙඳිරිගානව වගෙ

"කූහ්.......... කූහ්......... කූහ්........ කූඌඌක්"

කියලා සද්දෙකුත් දාල තමයි පවුත්ති කියන්න පටංගත්තෙ. හවසට නං පටං ගන්නෙ "මෙන්න සන්දයා ප්‍රවුත්තික් ප්‍ර්කාසය" කියලයි. උදේට නං කතා කරන්නෙ "උදා" කියල කෙනෙක්ට. දවල්ට නං "දිවා" කියල කෙනෙක්ට.

ඒ කාලෙනං ප්‍රවුත්තිවල කියවෙන්නෙ යුද්දෙ ගැනම තමයි.

“ඊයේ සන්ද්යා කාලයේදී ඉරට්ටකුලම් ප්‍රදේසයේදී එල්ටීඩී ත්‍රස්තවාදීන් සහ යුද හමුදාවේ සොල්ලාදුවන් අතර ගැටුමකින්............“

කියලා පටං ගන්න කතාවෙ අගට මැච් එකේ ලකුණු ගාන වගේ හමුදාවෙ මැරිච්ච, අතුරුදහන්, තුවාලවෙච්ච ගනං එක්ක කොටින්ට වෙච්ච ආපදා ගැනත් කියනවා. ප්‍රවුත්තිවල අගට සතියක් හමාරක් පරණ පිටරටවල්වල ප්‍රවුත්තියකුත් කියනව. ඊළඟට කන බොන බඩුමුට්ටුවල ගනං කියලා මරණ දැන්වීං කියද්දි අපේ අම්මා රේඩිවේක වහන්නෙ “මූසලයි“ කියලා.

ඒ දවස්වල “ධීවර නවෝදය“ කියලා එකකුත් තිබුණා. වී අහුලල ඉවර වෙලා ඇතුල්පතේ තියෙන හාල් ටික නෑඹිලියට හලනව වගේ සද්දෙකුත් සැරිං සැරේ එන සිංදුවක කොටහක් දාල තමයි ඒක පටං ගන්නෙ

“ඔබ තනිනෑ ඔබත්තෙක්ක අපිච්චින්නවා“

ඒකෙදි කියන්නේ “අහවල් වරායෙන් අසුවල්දා මුහුදු ගිය අසුවල් පුතා ධීවර යාත්‍රාව මේ වනතෙක් ගොඩබිමට පැමිණ නැත. තොරතුරක් දන්නේ නං කියන්න“ එහෙමත් නැත්තං “අසුවල් පුතා ධීවර යාත්‍රාවේ සිටින අසුවලාටයි පණිවිඩය. ලොකු අම්මා ආන්තරා උනා වහාම ගොඩබිමට පැමිණෙන්න“ වගේ පණිවිඩ. ඒකෙදි අපි ජීවිතේට දැකල නැති “ඇට නගුල් පරවු“ වගේ මාලුංගෙ හිට මිල ගනංනුත් කියවෙනවා.

කවුරු හරි ඒ වෙලාවට රේඩිවේක වහල දාන්නෙ “නිකං බැට්ටි පිච්චෙනව“ කියලයි.