පොළ

හැන්දෑවට වැඩ ඇරිල යන ගමං අද රෑටයි හෙට උදේටයි කන්න තරමට උයාගන්න මොනව හරි දෙකක් මාකට් එකෙං හරි ............සිටියකිං හරි අරං යන අද දවසේ දෙමාපියන්ගේ දරුවො පොළක් දෑහැට දැකල නැතුව ඇති. එහෙව් අයටත් එක්ක දැන කියාගන්න ලියන්නං පොළ ගැන. මේ මට අවුරුදු හත අට කාලෙ විස්තරයක්. මං පොලේ වෙළඳං කල හැටි හා පොළේ ගිය පුංචම්මගෙ ළමයි බලාගත් හැටි පස්සෙං පහු කියන්නං.

අපේ ගමේ අයට සෙනසුරාදට තියෙන අනිවාර්ය වැඩක් තමයි පොලේ යාම. අපේ ගමේ ඉඳං හැතැක්ම හතරක් තරමෙ දුරිං පිහිටි ‘මානාන‘ ටවුම තමයි පොළ පැවැත්වෙන තැන. එහෙම නැතිනම් හැතැක්ම පහලොවක් විතර දුරිං තියෙන ‘බදුරලියෙ‘ පොලට යන්න ඕනි. හාල්, සීනි, පරිප්පු, ලාංපුතෙල්, පොල්තෙල්, ආදී නරක් නොවන දේවල් ඇරෙන්න සතියෙං දෙකෙං විකුණගන්න බැරි උනොත් අහක විසික් කරන්න වෙන ජාති අපේ ගමේ කඩවලිං ගන්න තිවුනෙ නෑ. ආං ඒ වගෙ දේවල් ගන්න නං එකම තැන පොළ තමයි. ඒ හිංදම සෙනසුරාදා දවසෙ අපේ ගමේ මිනිහෙක් කෙසේ වෙතත් ගෑනු අයනං මොනම වැඩේ කරත් කරන්නෙ වරුවයි. අපෙ අම්මත් එහෙමයි. උදේට තාත්ත එක්ක ‘දළු කඩන්න‘ ගියහම ඉර මුදුනක් වේගෙන එනකං බලං ඉන්නෙ දෙසිය පනහෙ වත්තෙ ‘මනිය‘ ගහනව ඇහෙනකං. ඕං හරියට එකොලහට විතර ඇහෙනව මනිය ගහන සද්දෙ.

ටංටංටංටංටංටංටංටං....ටං... ටං... ටං... ටං... ටං... ටං... ටං... ටං... ටං... ටං... ටං...

ඔය මනියෙ සද්දෙං තමයි ගොඩක් අය දැනගන්නෙ වෙලාව. ඒ කාලේ ඔරලෝසුවක්, හෑන්පෝන් එකක් එහෙම තිවුන කාලෙයක් නෙමෙයිනෙ.

ඔය මනියෙ සද්දෙ ඇහෙනවත් එක්කම අම්ම කඩ කඩා හිටපු පේලිය විජහට ඉවරෙයක් කරනව. ඉවර කරල දලු කවරෙ පැලට ගෙනත් ඉටි කොලේට හලල දලු කඩාපු කවරෙ නමල අකුලගන්නව. ඉං පස්සෙ පියාණං අමතනව.

“මේ බොලේ. ඒයි. තමිසෙට ඇහුණද?“

“මොකෝ“

“අද පොලේ යන්න කීයක්හරි දෙනවකො“

“ඈ.....“

“පොලේ යන්න කීයක්හරි“

“ආං අර ගෙදර අල්මාරිය උඩ තියෙන ලැයිට්ටෙකේ පෙට්ටිය යට ඇති සුපියල් තුංසිය පනහක්. ඇරං යනව“

එච්චර වෙලා කඩපු දලු ටිකත් ගෝනියට දාගෙන අම්ම මාවත් අරං ගෙදර එනව.

අද වගේ විනාඩි පාලොහකට සැරෙයක් බස් නොතිබිච්ච ඒ කාලෙ අපේ ගම මැදිං ගියෙ මතුගම ඉඳං එන බස් දෙක තුනකුත්, අපේ ගමට එහා ගමට යන බස් එකත්, රත්නායක මාමගෙ වෑං එකත්, තව ලොරියකුත් විතරයි. තව ඩිංගක් පාර දිගේ ටවුම පැත්තට ගියාම තියෙන නිකගොඩ හංදියට යතොත් අයගම පාරෙං එන බස් එහෙක යාමේ පහසුවකුත් තියෙනව. ඒ කොයිහැටි වෙතත් අපිට හැමදාම පැයක් ඉතර පාරෙ බලං ඉන්න වෙනවම තමයි. ඒ හිංදම ගෙදර ආ වෙලේ ඉඳං අම්ම මාව ඉක්මන් කරවනව. හරිම වචනෙ තමයි ‘දක්කනව‘.

ඔය ඇති ඉක්මනට නාහං...

ඉක්කන්ට කාහං..

ඉක්කන්ට ලැහැත්තිවෙයං....

අම්මත් ලැහැත්ති වෙලා ඔලුවෙ පොල්තෙල් ඩිංගක් ගාල, මූනෙත් පවුඩර් තලියක් ගාගන්නව. ඉං පස්සෙ මග දිගට පවුඩර් පිහිනව. මං ඉස්කෝලෙ අඳින නිල් කලිසමයි සුදු කමිසෙයි ඇඳගෙන ලැහැත්ති වෙනව. මගෙ මූනෙත් හුස්ම හිරවෙන ගාන්ට පවුඩර් තලියක් උලනව. බඩු දාගෙන එන්න පෝර කවර වගේ රෙද්දකිං මහල වටේට රතුපාට ඉටිකොලේකිං දාරයක් අල්ලපු බෑක්කෙකත් අරං අපි දෙන්න පිටත් වෙනව. වැඩි හොඳට නිකගොඩ හංදියටම පයිං ගාටනව. අම්ම යන වේගෙට යන්න මට දුවන්නත් වෙනව.

“ රට වෙනුවෙන් දිවිපිදූ සුනිල් විජේසිරි සීලවංශ තරුණ මහතාට නිවන් සැප ලැබේවා“ කියල ලියපු බස් හෝල්ටෙකේ අපි වගේම පොලේ යන අය රැළක්ම බස්සෙකක් එනකං ඉන්නව. එතන ඉන්න සෙනග දැකල අම්ම

“බුදු අප්පේ මෙතන ඉන්න සෙනග.... ඊළඟට එන බස්සෙකෙත් යන්න බැරිවෙයි වගේ“

කියල හූල්ලනව. හෝල්ටෙකේ හිටපු අයත් අපිව දැකල.

“තවත් කට්ටිය එනව. ඇඟිල්ලක් ගහන්න ඉඩක් නැතිවෙයි“

කියල හූල්ලනව මට ඇහෙනව. එතන අපි අඳුරන හුඟක් අය ඉන්නව. ඉතිං හැමෝම “චරබර චරබර. චව් චව්“ ගාල කියෝනව. වරිං වර අපි යන්න ඕනි දිහාවට විරුද්ධ දිහාව බලල.

“තාම බස්සෙක නෑ.“

“දැං පැය දෙහෙකට වැඩියි මාහිතේ“

“මේ හුචක්කු මොලකැටි සේරම කැඩිලද මංද.“

ආදී ආඩපාලි කියමිං බස්වලට බනිනව. ආයිමත් කියෝනව. සමහර වෙලාවට බර පටෝගෙන කංද අදින වාහනේක සද්දෙ ඇහිල පාරට පැනල බලනව. ටිකකිං වංගුවෙං මතුවෙනව ලොරියක් දුං දාගෙන.

“ඉද්දකිං. මේ කොහෙද යන ලොරි දංඩක්නෙ“

පාරට පැනපු අය බනිනව. ඔය විදිහට එපාවෙනකං කල් මැරීමෙං පස්සෙ මී වදයක් බැන්ද වගේ දොරේ සෙනග එල්ලගත්තු වම්පැත්තට බරවෙච්ච ‘සීටීබී හුංඩුවක්‘ දුං දාගෙන හෙමීට එතනට ඇවිල්ල නවත්තනව. දොරේ හිටපු සෙනග පනහක් විතර බිමට බහිනව. එයාල සේරම බැහැල එක්කෙනෙක්ට බිමට බහින්න ඉඩ දෙනව. ඔය අතරෙ කොන්දොස්තර කෑගහනව.

“ආ.. බයින්න බයින්න බයින්න..... බෑ... බෑ... බෑ..... නගින්න බෑ. කොහොමටවක් නගින්න බෑ අයිං වෙන්න.“

ඒ උනාට අපෙ අම්ම මං බෑඟිරිගහද්දි මාව බස්සෙක ඇතුලට ඔබනව. ඊළඟට උන්දැත් නගිනව. පුළු පුළුවං අය නැගගන්නව. ආයිමත් දොරේ මී වදේ බඳිනව. කවුද මගෙ කකුල උඩ නැගල. වටේ ඉන්න සෙනග හිංද මාව හිරවෙලා මිරිකෙනව. ඒ මදිවට දාඩිය. මාව කවුදෝ සීට් දෙකක් අතරට තල්ලු කරනව. මං අම්මව හොයනව. එයා ඈත ඉඳං “ඔතන හිටහං“ කියනව.

පැයක් විතර තැන තැන නවත්තල අංතිමට බස්සෙක මානානට එනව. සෙනග සේරම බහින්න පොරකනව. අම්ම මාව අදිනව. මගෙ කකුල උඩ කවුද නැගල මට එන්න බෑ. අත ගැලවෙයි වගේ. අම්ම පුලුවං වෙර දාල අදිනව.

“අතෑරල වරෙං වරෙං“

“මගෙ කකුල නෑ“

“තොගෙ කකුල මොකා ගන්නද? වර විගහට“

වටේ ඉන්න සෙනග එකෙක් දෙන්නෙක් හෙලවිච්ච ගමං මාව හුළඟිං ගහගෙන ගියා වගේ ඇදිල ගිහිං දොරෙං දොට්ට විසිවෙනව. මගෙ කමිසෙ බොත්තං දෙකකුත් ගැලවෙල. මං ආයි එව්ව දාගන්නව. එකම ගාල ගෝට්ටියයි. මිනිස්සු එහෙ මෙහෙ යනව. වෙලෙංදො කෑ ගහනව. අම්ම මාවත් ඇදගෙන සෙනග මැද්දෙං පොලට යනව. මාත් ඒ පස්සෙං ඇදිල යනව. මුලු ටවුම පුරාම පාරවල් දෙපැත්තෙ හිටං සෙල්ලං ගෙවල් වගේ ඉටි රෙදි හෙවිල්ලපු කඩ ලැලි. පාර දෙපැත්තෙ තියෙන ඒවයෙ තියෙන්නෙ සෙල්ලං බඩු, රෙදි, පොත්, සුකුරුත්තං බඩු. පාර දිගේ ඇවිදින වෙලෙන්දොත් ඉන්නව.

“කපුරු පෑට්ටෙයක්, ආයකටුකෑල්ලක්, රිබන්නිලාස්ටීක්“

එයිං කොටසක් විකුණන්නෙ බැලුං බෝල, හැට්ටකටු, කපුරුබෝල, කොන්ඩෙ බඳින කලුපාට රිබන් පටි, සායවල් වලට දාන ඉලස්ටික් පටි ආදිය.

සැමං ටිං පියන් දෙකක් රෝද දෙකට දාල, බැලුං බෝල පටලයකිං වහපු මැටිපානක් වියගහ මැද හයිකරල, රෝදෙ කරකැවෙනකොට බැලුං පටලෙට ඉරට්ටකිං ‘ටක ටක‘ ගාල වදින්න හදපු කරත්ත විකුනන මිනිහෙක් එයිං එකක් ඇදගෙන යනව. තව ගොඩක් ලැල්ලක හයිකරල අතේ තියාගෙන යනව.

“ලිතායි... පොතායි.... දෙකම පහායි... ඈපා..ලිතෑඈ“

තව එක්කෙනෙක් කැලැන්ඩර්, ලිත්, එලාඑල පොත් විකුණනව.

“මාජන සම්පතක් ගන්. අද්දවසේ වාස්නාවන්ත ජයි මල්ල රුපියල් පන්ලක්සනූඑක්දාස් හත්සිය විසිතුනයි. මේ ජයමල්ල දිනාගන්න පුංචි රුපියල් දහයකින් ලස්සපතියෙක්වන්න“

ලොතරයි කාරයෙක් ලොතරයි විකුණනව. තව වෙනම වෑන්නෙකක හූරන ලොතරයි විකුණනව. එතන සෙනග පිරිල.

“පහේ කාසි මුදු මාල පෙන්දං කරාබුක්. ......... පහේ කාසි මුදු මාල පෙන්දං කරාබුක්“

පොළට හැරෙන තැන ඉමිටේසන් මාල, වලලු, මුදු, කරාබු ආදිය විකුණන මිනිහෙක් ඉන්නව. ඇත්තම වගේ රත්තරං පාට ආබරණ එයා විකුණනව. ඒ වුනාට එව්ව ටික දවසකිං පාට ගිහිං කලු වෙනව. එයා කියන විදිහට එව්ව හදන්නෙ පහේ කාසි වලිං.

“දෙකප්පායි.. දෙකප්පායි... දෙකප්පායි“

ඊළඟට පොළට ඇතුල්වෙන තැනම ඉන්නෙ හඳුංකූරුයි පපඩමුයි විකුණන  කැරලි කොන්ඩෙ බෙල්ල ගාවට වවපු මිනිහ. එයා ළඟ තියෙන ලාම්පුතෙල් ලිප උඩ තියෙන තාච්චියෙ පපඩම් රවුමක් සම්පූරනෙංම බැදල තියල තියෙනව. මං ඒක දිහා බලාගෙනම අම්ම පස්සෙං ඇදිල යනව. මේ වටපිට බලන ගමන හිංද මගෙ කකුල් එහෙ මෙහෙ වැදිල පටලැවිල වැටෙන්න යනව. මිනිස්සුංගෙ ඇඟේ හොස්ස වදිනව. ඒ වගෙ වෙලාවට අම්ම ආපහු හැරිල මගෙ අත කැඩෙන තරං හයියෙං මිරිකල මට බනිනව.

“උඩ බලං එන්නැතුව බිම්බලාගෙන සිහිකල්පනාවෙං වර“

එතකොටම අපි එකාට එකා හයියෙං බෙරිහං දෙන. වෙලෙංදං ගොඩක් ඉන්න, පොල් අතු සහ ටකරං හෙවිල්ලපු දිග මඩු ගොඩක් තියෙන පොළට ඇතුල්වෙනව. ඒ මඩු අතර පොලවෙ මිනිස්සු ඇවිදින හරිය වැහි වතුරත්, පොලවෙ පසුත් මිනිස්සුන්ගෙ නිරන්තර පෑගීමත් නිසා මඩවෙලා තියෙන්නෙ. අපි ඒ මඩ වලවල් උඩින් ‘චක් චක්‘ කියල අඩි තිය තිය යනව. ඒ හරියෙ පොලවට උඩින් වියන් වගේ ඉටිකොල ගැටගහල ආවරණය කරල තියෙන්නෙ. ළූණු, පරිප්පු, මිරිස් ආදිය විකුණන තැන්වල ඉස්සරහ උඩට දාල තියෙන්නෙ රතු පාට ඉටිකොළ. එතකොට ඉර එලිය අර බඩු ජාති උඩට වැටෙන්නෙ රතු පාටට. කුණු වෙන්න ඉතාමත් කිට්ටු ළූණු ගෙඩියක් උනත් ඒ හිංද රතු පාටයි. ඔය විදිහට කොළපාට එළවලු විකුණන අයත් කොළපාට ඉටිරෙද්දෙ පිහිට ගන්නව. වැස්ස වෙලාවට ඒ ඉටිකොලවලට මැදට වතුර පිරිල ගෙඩ්ඩක් වගේ හැදෙනව. පාතිං තියෙන ඒ වගේ වතුර ගෙඩිවල ඔලුව වැදුනොත් නාන්න වෙනව. සමහර එව්ව බර වැඩිවෙලා ලණුව කැඩිල අර වතුර සේරම එකපාර බිමට වැටිල හත් අට දෙනාට නාන්න වෙනව.

බඩු කිරණ ගමන්ම සේරම වෙලෙන්දො තමුං ලඟ තියෙන බඩුවල මිල ගණන් කියනව.

“අල තියයි. ළූණු විස්සයි. අල තියයි. ළූණු විස්සයි.“

මෙතන මේ ගාන කියන්නෙ පන්සීයටද, කිලෝ එකටද කියල දන්නෙ එයාම විතරයි. සමහරු මේ ගාන කිලෝ එකක කියල හිතල අරගෙන සල්ලි දෙන්න යනකොටයි දන්නෙ ගාන කියල තියෙන්නෙ ග්‍රෑම් පන්සීයක බව. ඒ වුනාට ඒ වගෙ වංචා නොකරන අයත් ඉන්නව.

“ගෝව පන්සීයද්දායයි. බීට් පන්සීයප්පාලවයි“

තවත් සමහරු බඩුවල ගනං කියන්න අකමැතියි. ඒ අය කියන්නෙ

“අල්ලාබයි, ලූල්ලාබයි, තක්කාල්ලාබයි, වැටකොල්ලාබයි, පතෝල්ලාබයීඊඊ“

කියල විතරයි. එයා කියන විදිහට ඒ බඩු ගන්න එක ලාබ උනත්, ලාබ කාටද කියල අපි දන්නෑ. මේ විදිහට කෑ ගහන්නෙ ගොඩක් වෙලාවට එළවළු, පළතුරු ආදී දේවල් විකුණන අයයි. මේ විදිහට පොල ඇතුලෙ ඇවිදින ගමන් වෙළඳං කරන අයත් ඉන්නව. ඒ අතරිං මොකද්දෝ ආලේපයක් විකුණන මිනිහෙක් මට මතකයි. එයා

“කොන්දෙයැක්කුම්ට, සීතල්ට, අතේපයේරුදාවට, දක්කැක්කුංට, බෙල්ලෙකැක්කුංට, මේ බාම්මෙකෙං ටියග්ගාන්න“

කියල ගොරහැඬි විදිහට කියන ගමන් එයා අතේ තියෙන එයිං කුප්පියකිං ඩිංග ඩිංග තමන්ට ඉස්සරහට හම්බෙන අයගෙ අතේ පයේ කොහේ හරි ඇසිල්ලකිං උලනව.

තවත් පිරිසක් වෙළඳාමෙ යෙදෙනව. ඒ අයගෙ බඩු භාණ්ඩ කවදාවත් නරක් වෙන්නෙ නැති හිංද ඒ අය කෑගහන්නෙ නෑ. අපෙ ආච්චම්මගෙ මල්ලි කෙනෙක් වන මිරිස් තුනපහ විකුණන ‘සිරිපාල ආත‘ත්, දුංකල විකුණන ‘සුදු මාම‘ත් එහෙම කෑ ගහන්නෙ නෑ.

අම්මයි මමයිත් පොලේ තැනින් තැන ඇවිද ඇවිද බඩුවල ගනං අහ අහ බඩු ගන්නව. බඩු ගන්නකොට පිළිවෙලක් තියෙනව. මුලින්ම ගන්න ඕනි පොල්. නැත්තං හවස් වෙනකොට පොල්වලින් හොඳටික තෝරල ඉතුරු වෙන්නෙ කලටි. පොල් අරන් මල්ලකට දාල පොල් වෙලෙන්ද ගාවම තියනව ඒක අපි ගෙදර යනකොට තමයි ඉල්ල ගන්නෙ. එයිට පස්සෙ අල, ලූණු වගේ නොතැලෙන ජාති. අන්තිමට තමයි තක්කාලි වගේ තැලෙන ජාති ගන්නෙ.  ඔය විදිහට බඩු ගනිද්දි ඉතුරු සල්ලි විදිහට හම්බවෙන මාරු කාසි සේරම මං ගන්නව. බඩු අරං ඉවරවෙලා පොල් ටිකත් ඉල්ලගෙන පොලෙන් පිටවෙන තැනට එනව. එතන තියෙන්නෙ මාලු, මස් කඩ. කරේ තඩි රත්තරං චේන්නෙකං දාං ඉන්න මයිල් පිරිච්චි මිනිහ තමයි මුදලාලි. ඒගොල්ල විසාල පිහි වලිං මාලු කපනව. අපෙ අම්මත් මාලු පන්සීයක් අරං වැඩිපුර සොපිං කවරෙකත් දාලයි බෑක්කෙකට දාගන්නෙ. හරක් මස් කඩේ නං මස් ඔතල දෙන්නෙ හබරල කොලේ. ඒකට යන්නෙ පිරිමි අය විතරයි. හරක් මස් කෑවම පවු පිරෙන හිංද අපේ ගෙදරට හරක්මස් ගේන්නෑ.

එතනිං පිටවෙනකොට තියෙන්නෙ බුන්දි, මොටැයි, සුයිට්, ඇඟිලි විස්කෝතු වගේ කෑම විකුණන තැං. මගෙ ගාව තියෙන මාරු සල්ලි වලිං එව්වයිං මොනව හරි ගන්නව. ඒ හවසට කහට බොන්න. ඔය එක්කොම අරං අපි එනව බස් ඉස්ටෑන්ඩෙකට. එතන ඉන්නව හිඟාකන අය බිම පෝරකවර එලල ඉඳගෙන. සමහරු ගාව බෙලෙක්ක වල කාසි කීපයක් තියෙනව. අනික් අය ගාව අතේ තියං ඉන්නව. සමහරුට කකුල් නෑ. සමහරුන්ට ඇස් පේන්නෑ. සමහරුං වයසයි.

“පිංකල නෝන මහතුනි මගෙ දුක දැකලා......

හැකිනං යමක් දෙනවද මට පිං සලකා..“

මගෙගාව තියෙන කාසි වලිං ඒ අයට කීයක් හරි “දීහං“ කියල අම්ම කියනව. මගෙ සාක්කුවෙං රුපියල ගානෙ ඒ අයට දෙනව.  එතනම “ටිලි ටිලි“ ගාන සද්දෙට සීනුවක් හොලවන බොම්බයි මොටයිකාරය රැවුල් වගේ රෝසපාට බොම්බයි මොටයි විකුණනව. මාත් එයිං රුපියල් පහක ගන්නව.

“දැං ඇති ඔය යමං. ඔය මදෑ.“

අම්ම මාව ඇදං යනව. පාරෙං එහාපැත්තෙ තියෙන පිටවේල්ලට බැහැල කකුලෙ මඩ හෝදගන්න. නැත්තං කකුල දියමිටියො කනවලු. අපි බඩු මලු අරං ඇවිල්ල සෙනග බාගෙට පිරිල  ඉන්න බස්සෙකට නගිනව. එතකොට සීට්වල සෙනග. අපි හිටගෙන. අම්ම බඩුමලු ටික සීට් අස්සට දානව. මාව සීට් දෙකක් අතරෙං තියනව. ඒ අතරෙ කවිකොල කාරයෙක් ඇවිත් කවිකොල විකුණනව. අම්මත් කවිකොලයක් ගන්නව. රටකජු, වඩේ, සූකිරි, කඩල ආදිය විකුණන අයත් ඇවිල්ල බස්සෙකේ තෙරපෙන මිනිස්සු අතර ඇවිද ඇවිද එව්ව විකුණනව. සෙනග පිරිල, දාඩිය දාල, මිනිස්සුන්ව තැම්බුණාට පස්සෙ බස්සෙක යන්න පටං ගන්නව. පැයක් විතර තැනිං තැන නවත්ත නවත්ත ඇවිල්ල අපේ ගෙවල්ගාවත් බස්සෙක නවත්තනව. අපි මිනිස්සුංගෙං බැනුං අහගෙන බඩුමලු හොයල අරං, තව දහදොලොස් දෙනෙක් පාගගන බිමට බහිනව. අපිව වමාරල එලියට දාපු බස්සෙක දුං දාගෙන යන්න යද්දි. අපි සුලිසුළඟකට අහුවුනා වගේ හේබාගෙන ගෙදර යනව.

එදාට රෑට උයල කාල ඉවරවෙලා අම්ම ගෙනාපු කවිකොලේ කුප්පි ලාම්පු එලියෙං කියවනව.