මොකවත් කිරීම, සූටි ඇඟිලි පාට කිරීම නොහොත් ඡන්ද විමසීම

ඕං බලන්න අපි ඡංදෙයක් තියල එව්වයෙ රාජකාරිත් අකුරටම ඉටු කරල අන්තිමට ප්‍රතිපලෙත් දුන්න. ඊයෙ උදේ මැතිවරණ කොමසාරිස් තුමා රාජකාරිවලට ගිය අයට ගතමනාව දෙන්න ඕන මේ මේ ආකාරයටය ආදී වසයෙං දක්වා තියෙන චක්‍රලේඛයත් එව්ව. ඒ උනාට තාම ඇමති මණ්ඩලේ එක්කාසු කරගෙන ආණ්ඩුවක් පිහිටුවගන්න මේ කට්ටියට බැරි උනානෙ.

එව්වයෙං කාරි නෑ. මැතිවරණෙ ගැන කිව්වට මැතිවරණෙ කෙරෙන හැටිය කියන්ට බැරි උනානෙ. සතියක්ම ගෙවුනත් ඒ ගැනත් කියල හිටින්නං. අනේ හැබැයි මෙතනත් අරවාදීන්, මේ වාදීන් කුලල් කාගන්නව එහෙම නෙමෙයි.

මැතිවරණ රාජකාරිය කියන්නෙ සමහරුන්ට මරණව වගේ වැඩක් උනාට බහුතරයක් අය මැතිවරණ වැඩට යන්නෙ හරිම ආසාවෙං. හරියට කුළුඳුලේම තමංගෙ හිත ගත්තු ගැටිස්සි බලන්න යනවා හා සමාන චීත්ත ප්‍රීතියෙං. ගෙදර උන්දැගෙං වහං වෙලා “මල් පැං පොදක්“ පාවිච්චි කරන්න ලැබෙන්නෙ මේ වෙලාවෙ විතරනෙ. මැතිවරණ රාජකාරි වලට නාවොත් නඩුත් දාල දඩත් ගහනව කියල මැතිවරණ කොමසාරිස් තුමා නිවේදනය කරල තියෙන හිංද කවුරුත් මැතිවරණ රාජකාරි අයදුං කරනව. ඔය විදිහට මමත් අයදුම්පත්‍රයක් දානව. ඡංදෙට සතියකට විතර කලිං ඒකට උත්තර එනව එනව ලියුමකිං ඔබව මෙවර මැතිවරණ රාජකාරි සඳහා යෙදවීමට තෝරාගෙන ඇති බව සතුටින් දන්වමි කියල. සතුටු නැත්තෙ කාටද.

එදා ඉඳං ඡන්ද ස්ථානාධිපති සහ ඉහළ තනතුරු ලැබිච්චි අය පන්ති යනව ඡන්දෙ කරන්න ඉගෙන ගන්න. ඊට පහල තනතුරු ලැබිච්ච මං වගේ අයට තමුන්ට වැඩ කරන්න තියෙන මධ්‍යස්ථානෙ අහවල් තැන බවත් එතැනට මේං මේ මග සලකුණු අනුව අසුවල් දින මේ වෙලාවට පෙර වාර්තා කරන ලෙසත් එතැංදි බොලාට කියාදෙන්න ඕනි හරිය කියාදෙනු ඇති බවත් පෙර කී ලිවුමෙම තියෙනව.

ඡංදෙ දවසට කලිං දවසටත් කලිං දවසෙ ටවුමෙ පිට්ටනි දෙහෙක වාහන සියගානක් වෑං, ජිප් ආදිය ගාල් කරල තියෙනව. ඒ පහුවදා උදේම ඡංද පෙට්ටිත් අරං ඡන්ද මධ්‍යස්ථානෙට යන්න. පහුවදාට ඡංද වැඩට යන්න නියමිත අය ඒ තැංවලට ඇවිල්ල තමන්ට යන්න නියමිත මධ්‍යස්ථානෙට යන වාහනේ හොයනව. පහුවදාට ඒකෙම යන්න ගමං පහසුව සලසා ගන්න. එදා රෑට මැතිවරණ කොමසාරිස්තුමා බොහොම ඉහලිං කතාවකුත් පවත්තනව ටීවියෙකේ. ආයි මොකා ආවත් බය වෙන්ඩ හොඳනැති බවත්. ඒ වෙලාවට කොරන්ඩ ඕනැ මේං මේ දේ බවත් කියල එතුමා අපේ ඉළඇට කූඩුව අස්සෙ තියෙන එක උද්දාමෙං පුරවනව

එයිට පසුදා, ඒ කියන්නෙ ඡංදෙට පෙරදා උදේ දහය විතර වෙනකොට මාත් පිටත්වෙනව. ඡංද මධ්‍යස්ථානෙට යන වාහනේ ඉඩ මදි වෙයි කියන සැකේත්, බස් ගමනාගමනය විස්වාසයක් නැති හිංදත් මං යන්නෙ මගේ බයිසිකලේ. පහුවදා අඳින සූට්ටෙක, බෙස්සීට්, දවල් බත් මුල, ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියකට තරං බෙහෙත්, ඉස්තිරික්කෙ ආදී සියල්ල දාපු මහා බෑග්ගෙකකුත් බැඳගෙන මං පිටත්වෙද්දි චූටි මැණිකෙ මට අවවාද දෙනව.

“අතරමග එහෙ මෙහෙ නොයා කෙලිංම යන තැනට යන්න.“

“වතුර හීතලනං නාන්නෙපා.“

“රෑ වෙලා ඇවිදින්නෙපා“

“හෙමීට යන්න. වැස්සට තෙමෙන්නෙපා“

මං ඒ කීම අහල අතරමග නොරැඳි දිගටම ඡන්ද මධ්‍යස්ථානෙට යනව. වතුර සීතල හිංද රත් වෙන්න “ධූමකේතු“ කීපයක් මගිං ගන්න විතරක් නවතිනව. ඒකත් අත්‍යවශ්‍ය හිංද. පත්වීම් ලියුමෙ කොයි තරං මග විස්තර කියල තිවුනත් මග දිගේ එක එක්කෙනාගෙං අහගෙන තමයි යන්න තියෙන්නෙ. මිනිස්සුංගෙං පාර ඇහුවාම ඒ අය අහන එව්වට වෙනම උත්තර දෙන්න ඕනි.

“අයියෙ මේ බල්ලපැන්න හංදිය තව ඉස්සරහද“

“ඇයි මල්ලි කොහෙටද යන්න ඕනි.“

“ඒ හංදියට තමයි යන්න ඕනි“

“එතැන කොහෙටද“

“ආ... මේ එතනිං දකුණට යන්න ඕනි.“

“දකුණට කොහෙද. කිඹුලනැටුවගමද?“

“එච්චරනං දන්නෑ අයියෙ. මේ ලියුමෙ මට කියල තිවුනෙ ඒ හංදියෙං හැරිල එන්න කියල“

“කොහෙද මළ ගෙයක්ද? හොයන්නෙ“

“නෑ.. මේ ඡංද වැඩට එන්න කියල තියෙනව“

“ආ... මේ ඡංද වැඩට. ඔය පැත්තෙ ඡංදෙ ඉල්ලන අයනං කවුරුවත් නෑ. මල්ලි මොන පස්සෙද?“

“නෑ. අයියෙ මේ ඡංද මද්යස්තානෙ චංද වැඩට.“

“ආ... එහෙම කියන්නෙපෑ. මොකද්ද හරියටම තැන කියන්නකො“

එයා නැට්ට උඩිං කකුල අහකට ගන්නව.

“මේ............  බා ඉඩම්පහුව සිරි ගජබා ප්‍රාථමික විද්‍යාලය“

“ආ..... ඒකනෙ. කලිං කියන්න එපායැ. හරි ඔහොම්මම යන්න තව කිලෝමීටර හතරක් ඉතර. එතකොට හම්බෙනව බල්ලපැන්න හංදිය. එතනිං උඩට යන්න.“

“උඩට කිව්වෙ අයියෙ දකුණටද වමටද?“

“වං අත පැත්තට“

“මේ ලිවුමෙ තියෙන්නෙ දකුණට කියලනෙ“

“ආ.. හරි ඔයා යන පැත්ත ගත්තං පස්සෙ ඒක හරි. මං කිව්වෙ මයෙ වං අත“

“එහෙම හැරිල ?“

“එහෙංම කෙලීඊඊඊංම යන්න කිලෝමීටර තුනක් ඉතර. ඉං පස්සෙ කාගෙං හරි අහන්නකො“

“හා. හරි අයියෙ හොඳයි. ඉස්තූතියි මං යන්නං“

ඒ අයියගෙ මව ප්‍රමුඛ කොට හතර වරිගෙට පිං දීල මං පිටත් වෙනව. අන්තිමට හතර වටේ ඇවිදල. අහල පහල ගං වලටත් ගිහිල්ල අදාල තැන හොයාගන්න පුළුවං වෙනව. එයිං පස්සෙ තියෙන්නෙ අදාල කොළවල අස්සං කිරීම. හැටහුටාමාරක් කඩදාසිවල එකම දේ ලිවීම වගේ වැඩ. ගෑනු, පිරිමි දෙකොට්ටාසෙම නිලධාරීං හැමෝම ආවයිං පස්සෙ “පෙරහුරුව“ පැවැත්වෙනව. එතෙංදි ඡන්ද මධ්‍යස්ථානාධිපති විසිං අපිට කළ යුතු වැඩ පිළිබඳ දේසනාවක් දෙනව. ඉං පස්සෙ ඡංද වැඩට ආපු කාන්තාවො ටික ආපහු යනව. ඒ අය එන්නෙ පහුවදා උදේ. ඊට පස්සෙ හැමෝම දවල් කෑම කාල වටපිටේ ඇවිද ඇවිද කල්මරනව. වග විස්තර කතා කරනව. දැනහැඳුනුංකං කියනව. සමහරු කතන්දරත් කියනව. ඒ ඔක්කොම ඡන්දපොල නිරීක්ෂණය කරන නිලධාරිය එනකං. ඕං ටිකකිං එතුමත් ඇහිල්ල. හැමෝම ආවද? කවුරුත් අඩුද? කෑමබීම හරිද? ආදී වසයෙං විස්තර අහල කොලයක් පුරවගෙන එයත් යනව.

ඉං පස්සෙ ඡන්ද මධ්‍යස්ථානාධිපති මෙහෙම අහනව.

“කට්ටිය මොනවත් කරනව එහෙම නේද? හිමීට“

“ආ.. ඔව් සර් දැංම මොනවත් ඕනි ජාති ගේන්න වෙයි නේද? තවටිකකිං වහයිද දන්නෑ“

“මමනං එනකොට බල්ලන්ට ගහන එව්වයෙං එකක් ගෙනාව. මදිපාඩු බලල දැංම ගිහිං ගේන්න“

“ආ.. හරි සර්. “

වැඩේ අකුරටම ඉස්ට සිද්ද කරන්න බාරගත්ත අපේ ටිකක් වැඩිමහල් එකෙක් එක එකා ගාවට ගිහිං කනට කිට්ටු කරල රහසෙං වගේ මේං මෙහෙම කියනව.

“මේ මොනවත් ගේන්න කියල බැලුවෙ. එනව නේද“

“ආ. ඔව්. ඔව් ගේනවද එහෙනං.“

කන අයිතිකාරය සාක්කුවෙං පසුම්බිය අදිනව

“ඔව්. පංසීයක් දියං“

පසුම්බිවල හිටපු නැට්ටුවො, බෙරකාරයො සේරම පිළිවෙලිං සම්මාදංකරන කෙනාගෙ අතට එකතු වෙනව සැඳෑ පෙරහරට එකතු වෙන්න. තව මොහොතකිං හිස් බෑග්ගෙකක් ගත්ත දෙන්නෙක් බයිසිකලේක නැගල ඡංද මධ්‍යස්ථානෙං පිට වෙනව. ඒ අතරෙ ග්‍රාමසේවකගෙ ගෝලය ඇවිල්ල තුංවේලට අවශ්‍ය කෑම බීම ප්‍රමාණ අහගෙන යනව. සංමාදංකාරය එයාව පැත්තකට අඬගහල කනට කරල යමක් කිව්වහම

“හොඳා සර් හයාමාට්ට කලිං ගේන්නං“

කියනව. මැතිවරණ කොමසාරිස් තුමා නිකුත් කරපු පොතෙත් තියෙනවනෙ “අවශ්‍ය අමතර වෙනත් ආහාර වර්ග වෙතොත් ග්‍රාම නිලධාරී වෙතින් පමණක් විමසා ලබාගත යුතුය“ කියල. ඉතිං පිටතැංවලිං අරං කොහොමද?

හිස් බෑග්ගෙක අරංගිය දෙන්න ඒක පුරෝල අරං එනකං අපිත් නාගෙන එහෙම ඇවිල්ල ඩෙස් බංකු ටිකක් එකට යා කරල ඉඩක් හදාගෙන පරණ කයි කතන්දර කියව කියවා මග බලමින් ඉන්නව. විටිං විට

“මුං දෙන්න කොයි ගියාද“

“මෙහෙ හතරැස් නැතුව වද්ද“

“අපිට කියන්න තිබ්බෙ තියෙන එකක් ගේන්න කියල“

ආදී වසයෙං කතාවෙනව. ඉවසීමක් නැති අය එහෙ මෙහෙ සක්මන් කරනව. අංතිමේදී ඒ දෙන්න එනව

“බඩු නැතුව ...........වත්තටම යන්න උනා“

කියාගෙන.

සැඳෑ අඳුර ගලාගෙන එනකොට අපි කලිං ඩෙස් බංකුවලිං හදාගත් රඟ මඩල වටේට රැස්වෙනව ඒ මැද්දෙං බෑග්ගෙකේ තියෙන දේවල් පරිස්සමට තියනව. ග්‍රාම සේවකගෙ ගෝලයත් ලොකු පළඟානක් ඒ අතරෙං තියනව. ඒක දැකල මට කවි පදයක් මතක් වෙනව. ‘මින් රල වුත් පළඟානට රැස්වූ ‘. එක් එක් අය තම තමංගෙ තරාතිරමට ගැලපෙන කුසලාන වන පීරිසි කෝප්ප, වතුර බොන වීදුරු, ඉවත දමන ඉටි කෝප්ප, ආදියත් ප්ලාස්ටික් වතුර බෝතල් මැදින් කැපීමෙන් හදාගත් තාවකාලික භාජන ආදියත් භාවිතා කරමින් “මොනවත් කරන්න“ පටං ගන්නව.

ද්‍රව භාජනවල පරිමාව පහල වැටෙද්දි ඒ හා සමානුපාතිකව අපේ අයගෙ භාෂාඥානය, සාමූහිකත්වය, සහෝදරත්වය, එඩිතරබව, කථිකත්වය, සමාජ විද්‍යාත්මක දැනුම, දේශපාලන දැනුම, භෞමික අඛණ්ඩතාවය ආදිය ඉහල නගින්න පටං ගන්නව. ඒ මොහොත වඩාත් සුන්දර කරමින් මිහිදුම් වලාකුළක් මෙන් රැළි නංවන “ධූමකේතු“ අතරිං පතර දැල්වෙනව. එක් එක් අය තම තමංගෙ ගෙදර, කාර්යාලෙ, මගතොටේ සිදුවෙච්ච සිදුවීම්, කවුරුත් දන්න ඉහළ කෙනෙක්ගෙ කෙරුවාවල් ආදිය කියවනව. ඒ අතරෙ ක්‍රීඩාශීලීත්වය ඔප මට්ටම් කරගැනීමට මෙය කදිම අවස්ථාවක් කරගත් එක් අයෙක් සිය ගමං මල්ලෙං Donkey pair එකක් අරගන්නව. මද වෙලාවක්  Donkey Game ක්‍රීඩා කිරීමෙන් පසු සංගීතලෝලීන් සුවහසක් පිනවීම සඳහා “ඔක්කොම ගායක ඔක්කොම වාදක“ ආකාරයේ සංගීත සැඳෑවක් ආරම්භ වෙනව.

රෑ එකොළහ පහුවෙද්දී “කෑම හීතල වෙන“ බවට ග්‍රාමනිලධාරීගේ ගෝලයාගේ අඬවැඩියාව හමුවේ සියලු දෙනාම රෑ කෑම ගන්නව. සමහර අය කටත් කණත් මාරුකරගෙන කනව. අන්තිමට ඩෙස් බංකු කීපයක් එකතු කරල හදාගත්තු “තාවකාලික ඇඳේ“ පැදුරු එලාගෙන මදුරුවන්ගේ ප්‍රචණඩ ක්‍රියාවන්ට හැකි විදිහෙං ප්‍රති ප්‍රහාර දක්වමින් අපි අඩ නිංදට වැටෙනව. නිංදෙං “ලී ඉරන“ අය යංතං පිටපලු කෑලි හතර ඉරල ඉවර වෙනකොට පාන්දර හතර වෙලා ඉවරයි. ආයිමත් වැසිකිලි, මූණ හේදිලි, තේ, රෙදි මැදිලි, ආදී පෝලිං පටං ගන්නව. පාන්දර පහයි තිහ වෙද්දි සේරම රාජකාරියට ලැහැත්තියි. කොටසක් අය ඡන්ද විමසන තැන පිලියෙල කරද්දි අනෙක් කට්ටිය අවට ප්‍රදර්ශනය කලයුතු දැන්වීම් ආදිය අලවනව. ඒ අතරෙ කාන්තා නිලධාරිනියො ටිකත් එනව. පක්ෂවලිං යොදවපු ඡංදපොල නියෝජිතයො, නිරීක්ෂකයො සියලු දෙනාමත් එනව. පාන්දරම මුලිංම තමුංගෙ පක්සෙට ඡන්දෙ දාන්න හිතාගෙන පෝලිමට එකට එන අය දොරකඩ තෙරපෙනව.

සේරම අහවර කරල හරියටම හතට ඡංදෙ පටං ගන්නව. පෝලිං දෙකයි. දොරකඩ ඉන්න පොලිසියෙ රාලහාමි එක එක්කෙනාව ඇතුළට එවනව. මුලිංම ඉන්න නිලධාරියට තියෙන්නෙ ඡංද දායකයගෙ හැඳුනුංපතයි, ඡංද කාඩ්ඩෙකයි අරං “මේ ඉන්නෙ ඇත්තටම මූමදැයි“බැලීමයි. අපරාදෙ කියන්න බෑ ගොඩක් අය එහෙම මූන බලාපු ගමං කටපුරා ‘හායි‘ ගාල හිනාවෙනව. ඉතිං කොරහංකො. මේ උන්නැහැ හිනා උනහම කොහොමෙයි පොටෝ එකෙයි මේකෙයි සමානකං බලන්නෙ. වසර හතලිස් ගානක් තිස්සෙ නිකුත් වෙච්ච අයිඩෙන්ටි කාඩ්වල පොටෝ බලන එකම එක්තරා ආකාරෙක ජොලියක්. හැත්තෑවෙ දසකෙ විතර දීපු බොහොමයක් අයිඩිං කාඩ්වල ඉන්න පිරිමි අය රැවුල වවල, කොන්ඩෙ දෙපැත්තෙං සපත්තු කට්ටෙක තියල මල් කමිස ඇඳං ඉන්න අයියල. ඒ කාලෙයි දැනට හැබෑවටම මං ඉස්සරහ ඉන්න අංකලුයි අහසට පොලව වගේ. ඒ උනාට හිතෙං ඒ පොටෝ එකේ රැවුල කපල, කොන්ඩෙත් ටිකක් අඩු කලහම මේ අංකල් සහ ඒ අයිය ටිකක් සමානයි වගේ. කාන්තාවොත් ඔලුව මුදුනෙං යගුලියක් විතර කොන්ඩෙයක් බැඳල බටු ගෙඩි විතර ඇට තියෙන මාලෙයක් දාල, අත් නැති හෝ අත් බොඩි බිල්ඩර්ලගෙ වගේ පුංබපු සාරි හැට්ට ඇඳල හිනාවකුත් දාගෙනයි පොටෝ එකේ ඉන්නෙ. ඒ අක්කත් මා ඉදිරියෙ හැබැහිං හිටං ඉන්න ඇන්ටිත් මනසිං සමාන කරල ගත්තම එක වගේ. සමහර අයගෙ කටේ ඇදයක්, නහයෙ හැඩේ අනුව සමාන කං හොයන්නත් පුලුවං. එක එක අය එක එක විදිහට තමයි පොටෝ එකට ඉඳල තියෙන්නෙත්. සමහරු උඩ බලං. සමහරු හිනා වේගෙනත් ඉන්නව.

එතනිං තවත් දෙයක් පේනව. නවසිය හතලිස් ගනංවල අග පනහෙ දසකෙ මුල වගේ උපං අය ඔන්න මලා මෙන්න මලා සයිස් එකෙං ඉන්නකොට තිහේ දසකෙ වගේ උපං අය තවම යසට හිටං ඉන්නව. ඒකටනං හේතුව තවමත් මට හිතාගන්න බෑ.

එයිං පස්සෙ ඡන්දදායකයව යවන්නෙ ඊළඟ නිලධාරියා වන නම කියවන තැනැත්තා ගාවට. එයාට තියෙන්නෙ ඡංදදායකයගෙ නම හයියෙං කියවන එක.

“පිටියග්ගල විදානෙ අප්පුහාමි රාළහාමිලාගේ දොන් පැට්‍රික් සිරිවර්ධන මුදියන්සේ “

එහෙම කිව්වම ඡංදපොල නියෝජිතයො තමුංගෙ විරුද්ධත්වයක් තියෙනං කියන්න ඕනි. නැත්තං ‘හරි‘ කියන්න ඕන. මෙහෙම නම කියද්දි සමහරු කැමතිත් නෑ. අඩු කුලේ කියල සම්මත අයගෙ නමිං ඒක අහුවෙන හිංද වෙන්නැති. සමහර වෙලාවට දෙමළ, මුස්ලිම් අයගෙ නං කියද්දි නිකං කියන්න බෑ බෑ වගේ. “කරුපයියා නන්දකුමාර්“ වගේ නමක් කොහොමෙයි මනුස්සයෙක්ගෙ මූණ බලාගෙන කියන්නෙ. ආයි ගෑනු කෙනෙක් දිහා බලං “පාතිමා උම්මා“ කියල කියන්න බයයි වගේ නැද්ද මං අහන්නෙ.

මෙන්න මේක තමයි පාට කරන්නෙ

එයිං පස්සෙ  ඇඟිලි පාට කිරීම. කාගෙ උනත් වං අතේ සුළැඟිල්ල තීන්තෙන් පාට කරන්න ඕනි. වයස යංතං දහඅට සම්පූර්ණ කරාපු කුළුඳුල් ඡංදෙ දාන්න එන සුට්ටිම සුට්ටි සාය කොටං ඇඳපු, සබං සුවඳ, ක්‍රීම් සුවඳ, පවුඩර් සුවඳ, සෙන්ට් සුවඳ හා කිරි සුවඳ යන පංචවිධ සුගන්ධයන්ගෙන් යුතු ළලනාවියංගෙ පැංසල් කූරු වගේ සිහිං, හීතලම හීතල, කහම කහපාට ඇඟිලිවල කියුටෙක්ස් තට්ටුවලට උඩිං තිංත ගාන්න සිද්දවෙන එක හරිම ශෝචනීයයි. ඒ වෙලාවට එයාල කට උල්කරල ‘අනීඊඊඊ“ කියද්දි අක්මාව කිලිපොලා යනව. මක් කොරන්නද ඉතිං ගාන්නම එපායැ. හරියට ඇඟිල්ල හරවල ඩෙස්සෙක උඩිං තියාගන්න එයාල දන්නැති හංද අතිං අල්ලල හරවල අනික් ඇඟිලි වලිං අල්ලගෙන ඉන්නත් වෙනව. සාමාන්‍යයෙං මේ වැඩේ බාරදෙන්නෙ හිරිමල් යොවුන් වියේ ගැටයෙක්ට තමා හිරි ඇරගං කියල.

එයිං පස්සෙ දෙන ඡංද කොලේ අරං කාඩ්බෝඩ් කූඩුව ඇතුලට ගිහිල්ල තමුං කැමති සතෙක්, කොළයක්, වාහනයක් මොකක් හරි එකකට ඡංදෙ ලකුණු කරල ඡංද පෙට්ටියට දාන්න ඕනි. සමහරු ඡංද කොලේ පෙට්ටියට දාල වඳිනව. කලාතුරකින් කෙනෙක් ඡන්දෙ දාල ඉවරවෙලා

“................................ පක්ෂයට ජයවේවා“

කියල කෑගහල විකාරත් නටනව.

 පෙට්ටිය ගාව ඉන්න තවත් නිලදාරියෙක් අඩිරූලකිං ඇනල ඡංද කොලේ පෙට්ටිය ඇතුලටම ඔබනව. ඔය විදිහට උදේ වරුවට සෑහෙන පිරිසක් ඡන්දෙ දානව. හවස් වරුවටත් විටිං විට කෙනා දෙන්න ඇවිල්ල ඡන්දෙ දානව. සමහර අය හරියටම හවස හතරට ඡංදෙ දාන්න එනව. එයිං බොහෝ අය මල් පැන් පොදක් තොලගාගෙන එන්නෙ ‘ඡංදෙ දාන්න නොදුන්නොත් බලාගමු‘ කියන සයිස් එකෙං.

අවසානෙට හරියටම හවස හතරට ඡංද පෙට්ටිය වහනව. ඒ එක්කම කඩිගුල ඇවිස්සෙනව. පෝම් පුරවන්න, මලු ගැට ගහන්න, එකතු හදන්න ආදී වැඩ ගොඩයි. ඒ සේරටමත් විනාඩි විස්සක් විතර යනව. අංතිමට ඡන්ද ස්ථානාධිපති අපිට පැමිණිමේ සහතික දෙනව. ස්තූති කතාවකුත් කරනව. අවසානෙට ඡංද පෙට්ටියත් අනෙක් ලිපි ලේඛණත් වාහනේට පටවනව.

ඒ එක්කම අපිත් අපේ බඩු මුට්ටු, බෑක් ආදිය අරං ආපහු එන්න පිටත් වෙනව. ඡන්ද පෙට්ටිය පටවාපු ගමන් වාහනේ ඩැයිවරට අමුතුම දෙයක් වෙනව. එයා ගුවන් නියමුවෙක් බවට පත්වෙනව. වාහනේ තියෙන තරමක් සේරම ලයිට් පත්තු කරගන්නව. හෝන් එක උඩට නැගගන්නව. ඇංජිම ‘මරෝඕඕ‘ කියල හඬදෙන විදිහට ලැල්ලටම පාගනව. අසාධ්‍ය ලෙඩෙක් ගෙනියන ගිලන් රථයක්, බැංකුවක් මංකොල්ලකාල පැනල යන හොරුංගෙ වාහනයක්, මිනිහෙක් යට කරල පලායන වාහනයක්, ආදී ඕනෑම වාහනයක් යැයි සිතෙන ආකාරයට දුම්දාගෙන වංගු, පල්ලං, කඳු, වාහන, මිනිස්සු කිසිවක් නොතකමින් එයාට යන්න ඇරල අපි පහුවෙනව. ඔය අතරෙ උග්‍ර දේසපාලනයෙහි යෙදී සිටින ගම්වැසියන් මග දිගට මේ වාහනේ එන පෙරමගට රතිඤ්ඤ පත්තු කරල දානව.  මං ඉස්සර උනොත් රතිඤ්ඤෙ වැටෙන්නෙ මගෙ ඉස්සරහට. ඒ හිංද කෝකටත් හොඳා පහුවෙන එක. ඒ උනත් මගට එද්දි එකතු වෙන මැතිවරණ වාහන පෝලිමට මැදට වැටිල මමත් ඉබේම හැටට හැටපහට වේගෙ වැඩිකරගන්නව. බිං කරුවල වැටෙද්දි මං ගෙදර.

මේකෙ හොඳම හරිය එන්නෙ ගමං වියදම් ඉල්ලුම්පත්‍රය ලිවීමෙදි. වැඩේට ගතවුනේ දවස් දෙක වුනත් ගිය වියදම පියවගන්න දවස් හතරකවත් සංයුක්ත දීමනාව ගන්න වෙනව. ඒ හිංද ගමං වියදම් පෝරමේ පුරවන්නෙ මෙහෙමයි.

15 වැනි දින - ඡංද මධ්‍යස්ථානය පිහිටි ............ ගමෙහි තාවකාලික නවාතැනට යාම

16 වැනි දින - ඡංද මධ්‍යස්ථානය වෙත වාර්තා කිරීම සහ රාත්‍රිය එහි රැඳී සිටීම

17 වැනි දින - ඡංද විමසීමේ රාජකාරිවල යෙදීම සහ එම ගමේ පිහිටි තාවකාලික නවාතැනෙහි ලැගුම් ගැනීම

18 වැනි දින - ආපසු නිවස බලා පිටත්වීම.

මේ ආකාරයට ගමන් කරන බස් ගණන වැඩි කිරීම, බසයේ වේගය අඩු කිරීම, ඊළඟ බසය එනතෙක් බස් නැවතුමේ රැඳී සිටින කාලය වැඩිකිරීම මගින් පැය ගණන වැඩිකරල මේ දවස් ගාන හදාගන්න පුළුවං බව පැරණි දක්ෂ ගමන් වියදම් සකස් කරන්නෝ අපිට කියාදීල තියෙනව. තව සතියකිං විතර මෙයිං කැපිල කෙටිල ඉතුරුවෙන ගාන මගෙ අතට ලැබෙයි.