තේ ගස යට හෙවත් Under the tea tree - 2 (තවන් දැමීම)

 පසුගියදා සිය ජීවන ගමනේ කීවැනි දශකයද මංදා පසුකළ අපේ කො.කා සංගමේ සභාපති තුමාට සුභ උපන්දිනයක් වේවායි පතමි. බ්ලොග් වලට ඔබෙන් ලැබෙන සහය අමරණීයයි. අපේ කොමෙන්ට් මල්ල පුරවා අපව දිරිමත් කරන්නේ උඹම තමයි අයියේ.

ඒ වගේම ගොඩගේ සාහිත්‍ය සම්මාන උලෙලේ සම්මානයට පාත්‍ර වුනු අපේ හිතවත් යශෝධා සම්මානීටත් ඔබ ලද ඇගයීම ගැන බ්ලොග් එකක් ලියන්නෙක් හැටියට සුභාශීංසනය කරමි. තව තවත් මෙවැනි සම්මානනීය නිර්මාණ එලිදක්වන්නට ඔබට හැකියාව ලැබේවා.


තේ වගාව ගැන කොටින් කියාපු පලවෙනි පෝස්ට් ඒන් පස්සෙ ගොඩක් දෙනෙක් කිව්වා "ලියාපං උඹ දන්න එක්කොම ටික" කියලා. ඔන්න ඒ ගමං මං පහතරට තේ ගහේ මුල හිටං ලියනවා.

තේ ගහ පැලවෙන්න ක්‍රම දෙකයි. එකක් ඇට මගින් පැලවීම. අනික රිකිලි මගින් පැල කිරීම. මෙයින් ඇට තේ ගස් තියෙන්නේ බොහොම අඩුවෙන්. ඒකට හේතුව තමයි ඇට තේ ගහ අස්වැන්න අඩුවෙන් ලබාදීම. හැබැයි ඒකට එතරම් සාත්තුවක් ඕනි නෑ. පෝර දාන්නෙ අවුරුද්දකට ඉතර සැරෙයක්. හැබැයි ගහ වටේ පොලව හාරලා පෝර දාන්න ඕනි. ඒ තරමට යටින් තමයි මුල් තියෙන්නෙ. ඇට තේ ගහේ කොල වටේට තියෙන දැති ටිකක් ඝණකමයි. ඇට තේ ගස් තියෙන වතු බොහොම අල්ප නිසා අපි ඒ ගැන කතාව අහක විසික්කරමු.

රිකිලි තේ එහෙම නෙවෙයි. දළු වැඩියි. ඵලදාව එළ. මාස තුනෙන් තුනට පෝර දැම්මම කඩාගන්න බැරි තරම් දලු. ඒහින්දා අපේ මිනිස්සු නිකම්ම රිකිලි තේ වලට හැරුනා.

පලා පැහැය හැම තැනකම රැඳී තියෙන පොලොවේ....
ඉවත දමන දඬුව උවද දළුලා යළි පැලවේ....

ඒ වුනාට තේ ගහේ දඬු කෑල්ලක් නිකම් පැළකරන්න බෑ. ඒකට ගන්න නියම අත්තක් තියෙනවා. ආං ඒ අත්ත හෙවිල්ලයි මේ.

සාමාන්‍යයෙං එක ඉඩමක සම්පූර්ණයෙන්ම තියෙන්නෙ එකම වර්ගෙ තේ ගස්. ඒ කියන්නෙ එකම ක්ලෝනය. නැත්තං නිවුන් සහෝදර සහෝදරියො. ඒ හංදා තේ ගස් ජාති කලවං වීමක් වෙන්නෙ නෑ. ඒත් ඉතිං තමුංට තේ පැල ටිකක් හදාගන්න ඕනිනං තමුංට අවශ්‍ය වර්ගයේ තේ ගස් ඇති තරං තමුන්ට තියෙන්න ඕනි. ඒ වගේම ඒවා කපන්නත් ඕන. මේ කියන්නෙ ගහ මුලින්ම පාහින එක නෙමෙයි. හුඟක්ම උස ගිහිං දළු කඩාගන්න බැරි තරමට උස ගිහින් තියෙන ගහක් කප්පාදු කිරීමයි. මෙහෙම කප්පාදු කරයින් පස්සෙ ඇදෙන දළු මෝරලා අතු බවට පත්වෙලා ඒ අතු අඩි දෙකක් විතර උසට ඇදිලා ඒ අත්තෙ දණ්ඩෙ පහල කොටස දුඹුරුපාට වෙනකොට තමයි තේ රිකිලි ගන්න ඒ අත්ත කපන නියම වයස. තේ ගහක් කප්පාදු කරන්නේ අවුරුදු තුන හතරකට වතාවයි. ඒ කියන්නෙ තමුංගෙම ගහකිං රිකිලි අරගෙන තේ පැල වවා ගැනීම ඔලිම්පික් යනවා වගේ වැඩක්. ඒ හංදා මේකට නියම විසඳුමක් තියෙනවා. ඒ තමයි අපිට තේ රිකිලි ඕනැ කාලෙදි ඒ කාලෙට තේ කප්පාදු කරල තියෙන කෙනෙක්ගෙන් රිකිලි ඉල්ලා ගැනීම.

ඒකට ඉතිං නිතර ගමේ ගොඩේ ඇවිදින කෙනෙක් නං වැඩේ ලේසියි. නැත්තං කඩේ ගාවට හැන්දෑවට එක්කහු වෙන කාණ්ඩෙගෙන් අහන්න වෙනවා.

“පොඩිමහත්තයියෙ, කාගෙවක් කප්පාදු කපාපු කෑල්ලක් එහෙම තිවුන්නැද්ද?“

“මට නං මතක නෑ මල්ලියෙ. අර මද්දෑ කෑල්ලනං කපල තිවුනා. ඒවනං දැං මට්ටං කපල දලුත් කඩනව. මොකෝ තවානක්කත් දාන්නද?“

“ඔව්මේ පාලු ඩිංගක් හිටොවන්න“

එතකොට තව කවුරුහරි කෙනෙක් කියනව හරියටම ඔත්තුවක්.

“මං දැක්ක දිහාවක තියෙනව ෂෝක්කෙකට ඇදිච්චි කප්පාදු කෑල්ලක්. තවං දාන්න නොම්බරේකයි අම්ප“

“ඒ කොහෙ“

“හුඟක් ඉපිටහ යන්න ඕනි හැබැයි“

“කමහ්නෑ. කියහංකො බලන්න“

“දෙයිද්දන්නෑ“

“උඹෙප්පැහිච්චකං තියල කියහංකො තැන“ 

“කර්නාවතී ස්කෝලෙ හාමිනේගෙ බෑන දන්නවද? අර කඩේ දාං ඉන්නෙ?“

“ඉතිං“

“ආං මිනිහගෙ කෑල්ලෙ තියෙනව ඕන හැටියෙ අතු කපාගන්නවනං. දුන්නොත්“ 

ඔන්න ඔය විදිහට හොයල තමයි අතු හොයාගන්න වෙන්නෙ. මේ අතු සල්ලිවලට දෙන දෙයක් නෙවෙයි උනත් ඒවා ගන්න නං මූලික සුදුසුකං තියෙන්න ඕනි. ඒ කියන්නෙ අතුහිමියා එක්ක වලියක් තිවුනෙ නැති, මගුලට මරනෙට උදව්වට ආපු, කෙලෙහිගුණ දන්න, කට සවුත්තු නැති, කටවහ නැති, ආදී ගුණාංග. මේවා ඇදක් පලුද්දක් තිවුනොත් අතු ඉල්ලන්න ගිහිං අහගන්න වෙන්නෙ මේං මේ වගේ කතා.

“පල්ලැහැ සුදාට දෙන්න පොරොංදු උනානෙ“

“මං මේ ටික කැපුවෙම මට පැල ඩිංගක් හදාගන්න. අර කුඹුරයිනෙ පාත්තිත් හැදුව“

“කලිං ඉල්ලුවනං දෙන්න තිබ්බ. එක්නෙක්ට දෙන්නං කිව්ව ඊයෙ හවස“

ඔය විදිහෙං බොරු කියල නොදී ඉඳල අන්තිමට මට්ටං කපද්දි අතුටික කපල ගස්යටට දානව දිරන්න.  

හැබැයි ඉතිං බැරිවෙලාවත් අර සුදුසුකම් සම්පූර්ණ කරල තිබුනොත් 

“හා දෙන්නං. මං අතු කපනදාට කියන්නංකො පණිවිඩේ“

කියලා  උත්තරේ ලැබෙනවා. ආං එතකොට ගෙදර ඇවිත් පටංගන්න ඕනි හිටවන්න තැනක් ලැහැත්ති කිරිල්ල. තේ රිකිලි හිටවන්න එක්කොත් පාත්තියක් තියෙන්න ඕනෑ. නැත්තං පැකට් තියෙන්න ඕනෑ. පාත්තියෙ හිටෝල පැල හැදුනහම එව්ව “බිම්පැල“. පැකැට්ටෙකේ හිටෝල පැලවුනහම එව්ව “බකට් පැල“. ඉස්සරම කාලෙ නං රිකිලි කපල කෙලින්ම වලවල්වලත් හිටෙව්වා. දැන් හිටවන්නෙ පාත්තිවල හරි, පැකට්වල හරි විතරයි. 

පැකැට් කියන්නේ උණ බම්බුවක් විතර මහත කලු ඉටි කවර වලින් අඟල් පහක් විතර  උසට පස් පුරවලා හදාගන්න එකක්. ඔය දැං සමහරු එලෝලු වවන්නෙත් ඒ වගෙ පනිට්ටු සයිස් කවර වලනෙ. ඒවාට පුරවන්නේ කලු පස. “රතු ලැටරයිට්“ පස, “ලෝම පස“ ආදී නොයෙක් පස් වර්ග ගැන කියතත් අපේ ගමේ නං තියෙන්නේ මැටි පස් සහ කලු පස් විතරයි. ‘මැටි පස‘ කියන්නේ කහ පාට එකට. ඒක ගන්නේ ගෙවල්වල වරිච්චි බඳින්න විතරයි. පොලවෙ තියෙන සාරවත්ම පස තමයි ‘කලු පස‘. එනිසා කලු පසේ තමයි ඕනි දෙයක් හරියන්නේ. ආං ඒ නිසයි කලු පසම පැකැට් වලට පුරවන්නේ. 


එහෙම නැත්තං අනික් ක්‍රමය තමයි පාත්ති හැදීම. පාත්ති හදන්නෙත් කලු පස් තියෙන තැනක තමයි. ඒක ඉතින් සාමාන්‍ය පාත්තියක් වගේම තමයි. අඩි දෙකක් විතර පළලට, ගවු ගානක් උනත් දිගට පාත්ති හදාගන්න පුලුවන්. එතකොට රිකිල්ල හිටවන්නේ පාත්තියේ. පාත්ති දෙකක් අතර එහාට මෙහාට යන්න අඩියක් හමාරක් විතර ඉඩ තියන්න ඕනි. බොහෝ වෙලාවට කුඹුරු අද්දර, ගෙවල්වල මිදුල් වටේ, ආදී දිගටි බිම් තීරුවල පාත්ති හදන නිසා පාත්ති අතර ඉඩ තැබීමක් වෙන්නෙත් නෑ. සමහරු ගෙදර මිදුලෙ කොනකිං පටංගන්න පාත්තිය ගේ වටේ පිලිකන්න දක්වාම යනවා.


හරියටම තේ අතු කපන දවසට පණිවිඩේ ලැබෙනවා. එදාට ගිහිං ඒ කැපෙන අතු ටික අරගෙන එන්න ඕනෑ. ඒ කියන්නෙ කැපෙන කැපෙන අත්ත එක්කහු කරගෙන තමුන්ට ඇති පදං එක්කහු වෙච්චි ගමං අරං එන්න ඕනෑ. ගොඩක් වෙලා අවුවෙ තියෙන්න අරින්න නරකයි. ඔය අතු පිටිං එහෙම්මම හිටවන්න බෑ. ඒ කියන්නෙ ඉවත දමන දඬුව එහෙම්මම පැලවෙන්නේ නෑ. ඒක ආයිමත් කපන්න ඕනි. ගිණිකූරු එකහමාරක් විතර දිගට දණ්ඩයි කොළ බාගෙකුයි ඉතුරු වෙන්න. අත්තකිං ඒ වගේ කෑලි පහක් හයක් කැපියැහැකි. මේ වැඩේට ලොකු වතුර බේසමක්, රිකිලි කපන පිහියක්, ඉටි කොලයක්, බුලත්විට වට්ටියක්, පුටුවක්, නිතරම ‘කහඩ්ඩිංගක්‘ උණුකර දෙන්න කෙනෙක් ආදිය ඕනෑ කරනවා. 

රිකිලි කපන  පිහිය

ගෙදර ඉස්තෝප්පුව තමයි මේ වැඩේට කදිම. තේ අතු ටික පැත්තකින් තියාගෙන, පුටුවෙන් ඉඳගෙන බුලත්විටක් කන ගමන් තේ රිකිලි කපන එක තමයි සිරිත. තේ අත්තේ පහලම තියෙන දණ්ඩ දුඹුරු පාට කොටසත්, ඉහලම තියෙන හුඟක්ම ළපටි කොටසත් අතහැරියම ඉතුරු ටික තමයි පැල කිරීමට හොඳ. තේ කොලය කඳට හයිවෙන තැනට මිලිමීටර් දෙක තුනක් උඩිං තියෙන කඳ කොටස කපලා අයින් කරනවා. කොලේට යටින් ගිනිකූරු එකහමාරක විතර දිගක් දණ්ඩෙන් ඉතුරුවෙද්දි අනෙක් ටික කපලා අයින් කරනවා. ඊළඟට කොලෙනුත් අග බාගෙ කපල දානවා. ඒ ඉතුරු වෙන කොඩිය වගේ එක තමයි හිටවන්නේ. හිටවනකං ඒ කොඩිය වතුර බේසමට වෙලා ඉන්නවා. ඔය විදිහට රැයක් දවාලක් නැතුව කහට බොමින්, විට කමින්, ඒ අතරෙ පොඩ්ඩක් එහෙට මෙහෙට වීමෙං පිහියෙං කැපිච්ච ඇඟිලි රෙදි පටියෙන් ඔතාගෙන අර අතු සේරම කපල ඉවර කරන්න ඕනි. එහෙම කපාගත්තු කෑලි ටික පහුවදාම වතුර බේසමෙන් ගොඩ අරගෙන වතුර බහින්න ඉටිකොලේට දාලා තියලා උදෙන්ම හිටවගන්න ඕනි.පස් පුරෝපු පැකට්වල නං එයින් නටු දෙකක් හිටවන්න පුලුවං. පාත්තියෙ නම් මේ පින්තූරෙ තියෙන විදිහට එක යාවට හිටවනවා.

මෙන්න මෙහෙම හිටෝනව

ඒත් එක්කම මේවට හෙවන තියෙන්නත් ඕනෑ. පාත්තියට නං හරියටම හරියන්නේ ‘කැකිල්ල‘. අපේ ගම්වල ඉවුරු කඩාගෙන යන්න නොදී අල්ලං ඉන්නෙ කැකිල්ල ගස් තමයි. කැකිල්ල ටිකක් ඕනැම ඉවුරකින් කඩා ගන්න පුලුවන්. ඒකට ඕනැ වෙන්නේ කැකිල්ල කූරු ඇඟිලිවල ඇනුනහම මල නොපනින ගුණය විතරයි. පාත්තිය වැහෙන්න එක යාවට කැකිල්ල හිටෙව්වහම වතුර දැමීමෙදි පොලව හෑරෙනවත් අඩුයි. පැකට්වලට කැකිල්ල හිටවන්න බැරි හින්දා පන්දලමක් බැඳලා පුවක් අතු, පොල්ලතු වලින් හෙවනක් හදන්න ඕනි. හැමදාම හවසට මල් බාල්දියෙං වතුර දාන්න ඕනි. දැං නම් මේ පන්දලම වහන්නේ ඒකටම හදපු වැස්මකිං.



ඔය විදිහට ටික කලක් යනකොට හිටවපු රිකිලිවල කඳත් කොලෙත් අතරින් හෙමිහිට කොළ ලියලන්න ගන්නවා. ඒ විදිහට කොල දෙක තුනක් හැදෙනකොට එව්වා ‘තේ පැල‘ බවට පත්වෙනවා. එතකොට වැස්ම අයින්කරලා අව්ව වැටෙන්න තියන්න ඕනැ. කොල පහක් විතර වෙනකොට පොලවෙ හිටවන්න නියම ප්‍රමාණය. මේවයින් පැකට් පැල නං වැඩි මිලටත්, පාත්තිවල තියෙන බිම් පැල නම් අඩු මිලටත් විකිණෙනවා. 

පැකට් පැල තවානක්

පැකට් පැල ප්‍රවාහනය අමාරුයි. පැල දාහක් හමාරක් ගෙනියන්න වෙනම ලොරියක් ඕනි. ප්‍රවාහනය අන්තිම අමාරුයි. හිටවන්න ගියහමත් පොලිතින් කවරෙ ගලෝල හිටවන්න ඕනි. ගානත් වැඩියි. හැබැයි, මුල් කැඩෙන්නෙ නැති හින්දා පැලයක් හිටෙව්වොත් පැලවෙනවාම තමයි.  



බිම් පැල හෙවත් තවන් පැල එහෙම නෙවෙයි. එව්වා මුල් නොකැඩෙන්න ගලවන්න ඕනි. නිකං තම්පලා ගලෝනව වගේ ගැලෙව්වොත් ඉවරයි. හැබැයි ඉතිං ගෙනියන්න ලේසියි. ලොරියක ගෙනියන බකට් පැල ප්‍රමා‍ණය තීවිල්ලෙහෙක ගෙනියන්න පුළුවනි. පැකට් පැල වගේ එක එක ගිනිහිං වලක් ගානෙ හිටවන්න ඕනි නෑ. පැල මිටියක් අරගෙන එක පේලියක්ම හිටවන්න පුලුවන්. පැකැට් පැල එකක ගානට බිම් පැල තුනක් විතර ගන්න ඕනි. එකම පාඩුව තමයි පැල මැරීයාමේ ලෙඩේ. ඒකට හොඳම වැඩේ තමයි  ‘කාශ්ඨක‘ වෙච්චි පැල හිටවන එක. පෝර නොදා හදන බිම් පැල තමයි ඔය ‘කාස්ටක‘ වෙච්චි පැල කියන්නේ. ඒවට හරි හමං පෝර ඩිංගක් වතුර කඳුලක් නැති හංදා ‘තියෙන හැටියට පන රැකගන්න‘ පුරුදු වෙලයි තියෙන්නේ. ඉතිං ඒ වගේ පැලයක් ලේසියට මරාගන්න අමාරුයි.

මේ වගේ ලොකු පැල හොඳයි ලොකු තේ ගස් අතර මැරීගිය ගස් වෙනුවට අලුතින් හිටවන්න

 ඔය වග එච්චර විස්සාස නැති අපේ ගම්වල අය ගන්නෙම පෝර දාලා හදන පොලේ තියෙන ‘සැපට හැදෙන‘ පැල. එව්වා ගොම ගොඩවල්වල තියලා ගත්තම හොඳ කොල පාටට තියෙනවා. ඒ වුනාට ගෙනැත් හිටෙව්වම මැරෙනවා. ඔය කොයි විදියෙන් හරි ගන්න පැල හිටවන්න කියන්නේ අඩි හතරෙන් හතරට ඉඩ තියලා. අඩියක් විතර වලක් හාරලා..................... කියලයි ‘තේ මහත්තයා‘ තේ වගාකරුවන්ට උපදෙස් දෙන්නේ. තේ වවන්න ඉඩම සකස් කිරීමෙදිත් ගල්වැටි, කාණු යෙදීම. මුඩු හෝ වෙනත් වගා කරපු ඉඩමක නම් ‘ගෝතමාලා‘ කියල අපේ ගමේ අය හඳුන්වන උග්ගස් කොලේ වගේ කොලයක් තියෙන ගස් ජාතිය අවුරුදු දෙකකවත් වවලා පොලව බුරුල් කරගැනීම, ආදී නොයෙක් වතාවත් තිබුණත් දැං අපේ ගම්වල තේ ගස් අතර දුර අඩි දෙකහමාරයි. කාණු, ගල්වැටි, ආදිය අතුරුදහං. පෙති යකඩෙං දෙපාරක් ඇනල පොලවෙ මී ගුලක් තරමට වලක් හාරගෙන ඒකට තේ පැලයක් රිංගවීම විතරයි දැං අපේ ගම්වල තේ වගාවේ එකම තියරිය. ඒ හංදා

“ඉතුරු නම් අඩි දෙකක්

හිටවපන් තේ ගහක්“

තේ පැල තවන් දැමීමත් හොඳ රස්සාවක්. තේ පැල තවානෙන් හොඳට හම්බුකරන කෙනෙක්ගෙ තේ පැල තවානක් තමයි මේ.

මේව ඔක්කොම පැකට් පැල

 පර්චස් දහයක් විර ඉඩමක් මේ වගේ තවානක් දමාගෙන හොඳ ආදායමක් ගන්න පුලුවන්. ඒ වුනාට ගමේ අයට, අඳුරන අයට එහෙම දුන්නොත් සල්ලි ගන්න අමාරුයි. සමහරු ඇවිත්


“තේ පැල පනහක් දියං. දලු පඩි ගත්තං සල්ලි දෙන්නං“


කියලා ඉල්ලං යන පැල එකකට වත් සල්ලි හම්බුවෙන්නෙ නෑ. ආං ඒ වගේ අයට “බෑ“ නොකියා ණයට නොදී ඉන්න නං මේන් මේ වගේ බෝඩ් කෑල්ලක් එල්ලන්න වෙනවා.

 
ඉතිං ඔය විදිහට පොලවෙ හිටවන තේ පැලේ අව්වට මැරෙන්න නොදී, වැස්සට හෝදගෙන යන්න නොදී, කලාමැදිරින්ට කපන්න නොදී, ඉත්තෑවුන්ට හාවුන්ට විනාස කරන්න නොදී, ඌරන්ට පාගන්න නොදී රැකගත්තොත් අවුරුදු දෙකහමාරක් තුනක් යද්දි ආදායමක් ගන්න පුලුවං. හැබැයි ඉතිං ඒකට කාලයක් බලා ඉන්න වෙනවා. ඉතිං ඊළඟ පෝස්ට් එක ලියනකං බලං ඉන්න එක මහ ලොකු කජ්ජක් නෙමෙයි නේද?