ගංවතුර හෙවත් The Village Water

මේ හැංදෑවට වහින වැස්ස හිංද ගේ අස්සටම වැදිල ඉන්න අතරෙ හදිස්සියෙම මතක් වුනා වැස්ස හා සම්බන්ධ අපේ ගමේ උරුමයක් ගැන. ඒ තමයි ගංවතුර

ගංවතුර සම්බන්ධයෙන් අපේ ගම ප්‍රසිද්ධ අද ඊයෙ නෙමෙයි. අපේ ගමේ මොකක් හරි ඉදිකිරීමක් කරද්දිත් පලමුවෙංම බලන දෙයක් තමයි එතන ගංවතුරට යටවෙනවද කියන එක. අවුරුදු සිය ගානක් මේ විදිහට බලපු හිංද අදවෙනකොට පාර අයිනෙ තියෙන ගෙවල් හා කඩ ටිකත්, වෙන යන්න එන්න තැනක් නැති හිංද පහත් බිමක ගෙවල් හදං ඉන්න ‘රදාගොඩේ‘ මිනිස්සුංගෙ ගෙවලුත් ඇරෙන්න ආයෙත් ගංවතුරට අහුවෙන සයිස් ගේ දොරවල් නෑ.

අවුරුද්දෙ එක කාලෙකට ගංවතුරක් ගලනව. ඒක පරක්කු වුනොත් අපේ ගමේ අයට හිතට මදිකමක්.

“මේ ගමන තාම ගංවතුර නෑ නේද?“

“ඒකනෙයැ පොඩියප්පු ලමෙයො මාත්මේ කල්පනා කොලේ.“

“අම්ප මේ ගංවතුර ගලයි කියල අතෑරදැම්ම මිසක් නැත්තං මට අගේට දවටගහ ලියැද්ද අස්සද්දන්න තිවුන. ඕක ඔය තට්ටු මාරුවට ආවෙ අවුරුදු දොලහකිං.“

ඒ ආදී වසයෙං හැමෝම ආඩපාලි කියනකොට වැස්ස පටංගන්නව. ඒ වැස්ස දවස් ගානක් වහිනව. රැයක් දවාලක් නැතුව එක සීරුවට වහින වැස්සෙං අවතැංවෙන වතුර ගඟ, ඇල දොලවල්, වේලි, ලිං, කුඹුරු, කාණු, වලවල්, හට්ටි, මුට්ටි, පනිට්ටු සේරගෙමත් පිරිල  යනඑනමං නැතුව ගංවදිනව. ආං ගංවතුර.  දොල දිගේ යන වතුර පාර කිරිම කිරි පාට වෙනව. මේ කිරි පාට කියන්නෙ නෙස්ටමෝල් පාට. දොලයි, ලිඳයි, කුඹුරයි සේරම වතුරෙං හා වෙලා වතුර බොන්නවත් තැනක් නැතිවෙනව. ඒ වෙලාවට අපි ගෙයි අගු පිල්වල පනිට්ටු තියල වහලෙං වැටෙන වතුර එක්කහු කරගන්නව. නැත්තං දොරකඩ තියෙන පොල් ගහේ කඳට පොල් අතු අගිස්සක් ගැටගහල ගහ දිගේ වැටෙන වතුර ටික ඒ පොල් අතු අගිස්ස දිගේ වාස්සගන්නව. මේ වහින වැස්ස හිංද කාටවත් කොහෙටවත් යාගන්න විදිහක් නැතුව ගෙවල්වලට වෙලා ඉන්න සිද්දවෙනව. තාත්තත් බුලත්විට කකා දොරකඩිං පුටුවක් තියාගෙන මිදුලට කෙළ ගගහ වැස්ස දිහා බලං ඉන්නව. මාත් ඉස්කෝලෙ යාම නවත්තනව. ඉස්කෝලෙ ගියත් ළමයි දෙතුංදෙනා හිංද උගන්නන්නෑ. ඉන්ටෝල් වෙලාවට ගෙදර එවනව.

අපේ ගම තියෙන්නෙ කුකුලේඟඟ ඉවුරෙ දෙපැත්තෙ තැනිතලාවෙ. ගම වටේට කඳු. ආයෙ ගංවතුරට කියාපු තැන. හතරවටිං වටකරපු කඳු හරහ ගලාගෙන එන වතුරට ගඟ දිගේ ගලාබහින්න ඉඩ මදි උනහම ඒ වතුර ටික යන එන මං නැතුව සරණාගතයො විදිහට අපේ ගමේ නවාතැං ගන්නව. ඒ වතුරට තමුංගෙ වතුපිටි, ගේ දොර අතරෙ නිදහසේ ඉන්න ඉඩ හැරල ආගන්තුක සත්කාර දන්න ගංවැසියො උස්බිම්වල ඉන්න තමුං අඳුරන කාගෙහරි ගෙවල් වලට යන්නෙ පහත දැක්වෙන සී පදේ කියමින්.

“නිද්දකිං මේ දියබල්ලගෙ රටේ හැමදාම බඩයනව වගේ වැස්ස“

තාර පාර දෙපැත්තෙ තියෙන කුඹුරු ටික යටවෙලා දොලත් පිරුනට පස්සෙ යටවෙන්නෙ පාර. පාරට වතුර පිරෙන හැටි බලන්න අපේ ගමේ කාලගුණ විද්‍යාඥයො කුඩ ඉහිලං වැස්සෙම කඩේ ගාව පාරෙ බලං ඉන්නව. විටිං විටේ කඩේට ඇහිල්ල බීඩි, සිකරැට්, සුරුට්ටු, විට ආදියත් ගන්නව. පුංචම්ම විටට පුවක් කපනව. බුලත් විට කොච්චර තිවුනත් මදි. බෙලෙක් තහඩුවකිං දැල්ල පැත්තකිං වහපු කුප්පි ලාංපුවක් කඩේ ඉස්සරහ ලැල්ල උඩ පත්තු කරල තියල එතනිංම කඩදාසි තීරු ටිකකුත් තියල තියෙන්නෙ සිකරට් පත්තු කරන්න.

“අක්කෙ සිකෑට්ටෙයක් දෙන්න“

කියල දෙකයි පනහක් දීල පුංචිගෙ කඩෙං ගන්න බිස්ටල් එක කටේ තියන පැත්ත දෙපාරක් ‘ටප් ටප්‘ කියල ලැල්ලෙ ඇනල කටේ ගහගන්නව. ඊළඟට කඩදාසි තීරුවක් අරං ඒකෙ කොනක් පත්තු කරල සිකරැට්ටෙකේ අගට අල්ලනව. ඒ අතරම සිකරැට්ටෙක දෙතුං පාරක් හයියෙං උරනව. හොඳට පත්තු වුනාට පස්සෙ කඩදාසිය බිම දාල පාගල සිකරැට්ටෙක අතට අරං කටේ තිවුන දුං ටික “ආ....ඕ....“  කියල කට හැදෙන විදිහට පිඹිනව. 

 

 

පාරට වතුර අඩියක් දෙකක් තරම දානකං වාහන යන්න පුලුවං. පාරෙ තියෙන වතුර දෙබෑ කරගෙන ලොරි එහෙම යන අපූරුව බලාගෙන මාත් පාරෙ ඉන්නව. පාරෙ පහලම හරියෙ හිටෝල තියෙන යකඩ කනුවෙ අඩියෙං අඩිය හිල් විදල තියෙන්නෙ ගංවතුර මට්ටම බලන්න. පාරෙ ඉන්න සෙනගෙං එකා ගානෙ විඩිං විඩේ ගිහිං වතුර මට්ටම කනුවෙං බලාගෙන එනව.

“දැං අඩියෙකාමාරක්කිතර තියෙනව“

මද්දුම්මහත්තෙ ආතලෑ ගෙදර පොඩි මාම එක පාරක් කනුව බලං ඇහිල්ල කියනව.

“මොන පිස්සුද බං අර දැංගිය බස්සෙකෙත් සයිලංසරේ ගාවටම තිවුන. අඩි දෙකක්වක් හිටී. මෙහෙ දිය මටත් සිකරැට්ටුගුරක්“

තව එකෙක් ඒක සංසෝදනය කරනව. ඔය අතරෙ සමහරු දැනට ගංවතුර තියෙන මායිමෙං කෝටු හිටෝනව. ටික වෙලාවකිං ඒක බලල එතන පහුකරං වතුර ඇවිල්ලනං

“තාමත් ගලනව“

කියල නිවේදනය කරනව. තවත් සමහරු ගංවතුර ගැලීමේ සීඝ්‍රතාව ගනං හදල

“පැයට අඩියක් ගලනව“

කියලත් කියනව. අපෙ ආතගෙ කයිවාරු මිත්‍රයි වන ගුණවර්ධන මාමත් ඒ රැල අතරට රිංගල කෙබරයක් පටංගන්නව.

“මේ....ක ගංවතුරක්යැ. ඕං මීට සෑහෙන්න කාලෙකට උඩදි අවුරුදු තිහාතලිහකටත් එහා මාහිතේ එකවංගියක් ගංවතුරක් ගැලුව ආං අර ඉපිටහ පේන ගොරග්ගහේ මුදුනටත් උඩිං යන්න. මේ පැත්තප්පලාතම මොකවක්කහ්ම පේන්නැතිවෙන්න. “

“ඒක එහෙනං විසාල ගංවතුරක් නෙමේ වෙන්නැති ගුනොවර්දන අයියෙ?“

“උඹප් මේ බන කතාකොන්නොව. ඇයි බං ඒ තරං විසාල වතුරක් මයෙ අම්ම මුත්ත කාලෙවත් දැකල නෑ“

“නෑ ඒක නෙමේ. අර ගොරක්ගහ ඒ කාලෙ පැලහැට්ටක් වෙන්නැතිනෙ. ඕන්නං අඩියක් හමාරකට වඩා ඉන්නැතුව ඇති.“

ගුනවර්දන මාමගෙ ටොම්පචේ අතේ පත්තු වෙනව. ඒ උනාට මිනිහ සූදානං නෑ වැඩේ අතාරින්න. අනිත් එවුංගෙ මෝඩ කමට කියන කතාවක් මිස මේ නං තමුන්ට කොලොප්පමට කියන එකක් නොවන වගට හිතල ආයිත් තමුංගෙ ගජබින්නෙ නිවැරදි කරන්න හේතු දක්වනව.

“උඹලට ඔල්මාදෙද අම්ප? ඔතන තිවුනෙ ඔය සයිස්ම වෙනිං ගොරොග්ගහක්. ඒ ගංවතුර අල්ලපු ඇල්ලිල්ල දවස් ගානක් යටවෙලා තිවිල ඒ ගහ මැරුන. එයිං පස්සෙ ඒකෙ කඳෙං අමුතුවෙං ලියලපු ගහ තමයි ඔය තියෙන්නෙ. බොල ඒ කාලෙ ඉපදිලවත් නෑ මයෙ හිතේ.“

ආයිත් තමුංගෙ මතේ තහවුරු කරන්න අපේ ආතගෙ දිහාවට හැරිල මෙහෙමත් අහනව.

“මාමට නං මතක ඇති මාහිතේ.“

කවදත් තමුං ගහන කෙබර වලට අතහිත දෙන තමුංගෙ සගයාට ආත උල්පංදං දෙනව. හැබැයි පත්තු නොකර.

“ආ.... මේ... ඔය කියන ගංවතුර කාලෙ මං ගෙදර හිටියෙ නෑ මාහිතේ. ඒදාස්සොල මං ඔය කොහෙද ඉපිට දිහාවක ගිහිං හිටියද කොහෙද? ආ.. මේ කිතුල්ගොඩ මුදලාලි එක්ක මීරං පටොවන්නද කොහොද ගිහිං හිටල.“

“ආං ඒකනෙ. මං කිව්වෙ. නැත්තං මාමට අමතක වෙන්න විදිහන්නෑ.“

පාරෙ යන්න එන්න බැරිවෙන්න අඩි හතරක් විතර ගැලුවට පස්සෙ එන වාහන සේරම එතනිං එහාට යන්න බැරුව නවතිනව. එව්වගෙ ඉන්න අය නාවලවත්ත පැත්තෙං අනුංගෙ මිදුල් පිලිකනු අස්සෙං ගිහිං ගංවතුර මගෑරල එගොඩහ ගොඩට වෙනව. වාහන වලට යන්න බැරි හිංද ඒවගෙ ඩැයිබරල එහෙම වාහනේ තියාගෙන නතරවෙනව. සමහරු ආපහු යනව. පුංචම්ම සිකරැට්, බුලත්විට, විස්කෝතු ආදියෙ මිල වහාම ඉහල දානව.

ගංවතුරෙං අපේ නෑ ගෙවල් වලිං මුලිංම යටවෙන්නෙ අම්මගෙ මහගෙදරයි පුංචම්මගෙ කඩෙයි. එකම මිදුලෙ තිවුනට ගෙදර ටිකක් උසකිං හදල තියෙන හිංද ඉස්සෙල්ල යටවෙන්නෙ කඩේ. පාරෙ අඩි හය පිරෙනකොට පුංචම්මගෙ කඩේ මිදුලෙත් වතුර පිරෙනව. එතකොට කඩේ තියෙන බඩු සේරම ගෙට ගන්නව. ඒ ගමන මිනිස්සු බඩු ගන්න ගෙට එනව. පුංචම්ම ලාම්පුතෙල් ගැලුම ආතගෙ කාමරේ හංගනව. නැත්තං තව දවස් ගානක් ගංවතුර තියෙන බව දන්න හිංද මිනිස්සු කඩේ තියෙන බඩුමුට්ටු සේරම ගෙනියනව. ටික වෙලාවක් යද්දි පිටි මිටිය, හාල්, සීනි ආදියත් ආතගෙ කාමරේ හැංගෙනව. එයිං පස්සෙ බඩු දෙන්නෙ සුදුසුකම් බලල තෝරාගත් කොටසකට විතරයි. ආච්චම්මටවත්, පුංචිටවත් විරුද්ධව හීනෙකිංවත් වචනයක් නොකියපු, කඩේ නය තුරුස් වෙලාවට බේරපු, වෙනිං කඩ වලින් බඩු නොගන්න, දලු කඩන්න එනව කියල නෑවිත් පොල්ල නොතියපු, ගෙදර පැවැත්වෙච්චි සේරම උස්සව වලට උදව්වට ආපු සත්ගුණවත් අයට විතරයි බඩු දෙන්නෙ. ඉහත සුදුසුකං සපුරාලන්න අසමත් අය ගේ පැත්තට හැරෙද්දිම ආච්චම්ම පුංචිගෙ කනට කරල මෙහෙම කියනව.

“ඕං තෝර පියසේනගෙ ගෑනි එනව. දෙන්නෙපා ඕකිට කිසියම්ම කිසි දෙයක්. බොට මතකනෙ ඕකුං කාලෙයක් පල්ලෙහ කඩෙං බඩු ඇරං අපිට පෙන්න පෙන්න ගියහැටි“

ඉතිං ඒ ගෑනු එක්කෙනා ඇවිල්ල අහන අහන බඩු ජාති  නෑ කියල පුංචම්ම කියනව.

“සීනි තියෙද මැනිකෙ“

“නෑ තෝරක්කෙ“

“හත්තිලව්වයි. ගේ හරියෙ සීනි ඇටෙයක් නෑ. දැං අර මිනිහ මයෙ ඉහැට්ටත් කයි. සක්කර ඩිංගක්වත් නැද්ද?“

“මොකොවහ්ම නෑ“

එයා අහන අහන එව්වට නෑ කියල එයාව එලෝගන්නව. ඉං පස්සෙ එන විජේසේන මාමව ගෙට එක්ක ගිහිල්ල හංගපු බඩුවලිං කිරල දෙනව. එයා තමයි පුංචම්මගෙ බ්ලොග්ගල් ගහන වැඩේට එන්නෙ.

මේ වැස්සත් එක්කම පිටාරට අහුවෙලා ගඟේ ඉන්න මාලුත් කුඹුරු ලියදි, වලවල් ආදියට එනව. ඒක ඉවෙං වගේ දැනගන්න ගඟේ වැලි ඇටෙයක් ගානෙ දන්න නිලමෙ මාම, රත්නෙ බාප්ප ඇතුලු නඩෙයක් මාලු බාන්න යනව. කිතුල් පිත්තෙං හදාපු බිලිපිති වල අගට දිලිසෙන බිලිකොකු අමුනල කර තියාගෙන ‘කුඩ රොඩ්ඩකුත්‘ ඉහිලගෙන සරමත් තුනටිය ගාවටම කොටට ඇඳං මග ලකුණට බීඩියකුත් පත්තු කරගෙන ඒ කට්ටිය මාලු බාන්න තමුං දන්න තිප්පොලවල් වලට යනව.

ගංවතුරිං ගමන අවහිර උනත් එගොඩ මෙගොඩ යන්න ඕන අයට ඔරු වෙං යන්න පුලුවං. මේ ඔරු මුහුදු යන කොල්ලෑව බැඳපු ඔරු නෙවෙයි. මේවගෙ දෙපැත්තම ඔරු කඳං දෙකක්. අපේ තාත්තත්, ජයකොඩි මාමත්, පරණ ඔරුකාරයෙක් වගේම අපේ ආතගෙ මල්ලි වන වල්මී ආතත් තම තමංගෙ ඔරුවලිං පුංචම්මලගෙ කඩේ ගාව ඉන්න සෙනග අරං ගිහිං අනෙක් කොනේ නිලමෙ මාමගෙ ගෙවල් ගාවිං බස්සනව. සමහර වෙලාවට මෝටර් බයිසිකල් පවා එගොඩ කරනව. ඒ වෙලාවට ඔරුවෙ තියෙන වෙනම ලැල්ලක් පොලවෙ ඉඳල ඔරුවෙ තට්ටුවට තියල බයිසිකලේ ඒ ලැල්ල දිගේ නග්ගනව. ඔරු පැදීමත් හැමෝටම කරන්න බෑ. සමහර ඔරුවලට දෙන්නෙක් හබල්ගාන්න හිටියට ගොඩක් වෙලාවට ඉන්නෙ එක්කෙනයි. ඔරුව කෙලිං ගෙනියන්න වගේම හරවන්නත් උපකාරෙට තියෙන්නෙ හබල විතරයි. කොයිතරම් වාර ගානක් ඔරු එහෙමෙහෙ යනව දැක්කත් ඔරු අනතුරක් සිද්ද වෙලා තියෙන්නෙ එකම එක වතාවක් විතරයි.

 එදා වල්මී ආතගෙ දිරච්ච ඔරුව පුවක් ගහක වැදිල කෑල්ලක් කැඩිල පෙරලිලා ගිහිං. හොඳ වෙලාවට කවුරුවත් මැරුනෙ නෑ. හැබැයි වල්මී ආත එදා වටේ හිටපු සේරම ඔරු කාරයො එක්ක රන්ඩු කොරල හිටපු හිංද කවුරුවත් උදව්වට ගිහිං නෑ. පස්සෙ ඔරුවෙ එක කඳක් බදාගෙන හිටපු මිනිහෙක්

“මෙන්න මිනිහෙක්ට ළමෙක් හම්බුඋනෝ “

කියල කෑගැහුවයිං අපේ ගමේ සේරම ඔරුකාරයො එතන්ට ඒ අරුමෙ බලන්න එකතු වුන බවත් ඒ විගහිං අනතුරට ලක්වෙච්චි අය අනික් ඔරු වලට පැනගත් බවත් මට කිව්වෙ ගල්කොටුවෙ ආනංදෙය.

ඔරු පැදීමෙං වාසි වෙන්නෙ දලු ගෝනි ගෙනියාමෙං. එහාගොඩේ තියෙන ලොරියක දලු ගෝනි ගානට මෙගොඩහට ඇදල දෙන එකෙං හොඳ ගානක් හොයන්න පුලුවං. ඔරුව යංතං නොගිලෙන ගානට පුල් ලෝඩ් පටෝල මෙගොඩහට පදින්න දක්ස අපේ තාත්තත් එයාගෙ කසිප්පු මිත්‍ර ජයකොඩි මාමත් විතරයි.

මේ ඔරුවලිං එහෙ මෙහෙ අපිව එක්කං යන්නෙ නෑ. මාව නිකං එක්ක යනව වගේ නෙමෙයි අනික් මිනිහෙක් එක්ක ගියොත් රුපියල් පහක් හම්බෙනව. ඒ හංද මං ගොඩක් වෙලාවට කරන්නෙ ඔරු යනහැටි බලං ඉන්න එක. ඒ වුනාට පීටර් ආතලෑ වසන්ත ඇතුලු කොලු නඩේ කෙහෙල් ගස් දෙකතුනක් පෙරලගෙන එව්ව ලාඩප්ප කෝටු දෙහෙකිං උලගහල හදාගන්න කෙහෙල් කොට පහුරක් හරි උන ලී මිටි දෙක තුනක් බැඳල ඒව හරහර පොලු ගැට ගහල හදාගන්න උන පහුරක් හරි අරං හබලක් නැත්තං ගෙදර දොදොල් හැඳිගාන පත්ත හරි හබලට අරගෙන අනුංගෙ කුඹුරු උඩිං පොල්වතු මැදිං යමින් පොල් අහුලනව. වෙනදට අමාරුවෙං බඩගාන ගස්වල කරටිය අතිං අල්ලන්න පුලුවං ගංවතුරෙ ඒගොල්ලං පහුරු පදින හැටි බලං ඉඳල වැඩිහිටියො ඉරිසියාවෙං පැලෙනව.

“ආං බලහල්ල වසංතෙය අර බඩකඩිත්තුවක් පැදගෙන යන හැටි.  අද ඕක පොල් ඇට්ටියක්වක් තියනෙකක් නෑ“

“ඕකට සන්නිය හැදෙන්නැද්ද මංද මේ වැස්සෙ වතුරෙ ජබු ගහල“

ඒ මොනව කිව්වත් ඉහෙං බහින ලෙඩන් හැදෙන්නැති වසන්ත එකම එක පාරක් ගංවතුර හිංද දරුනු බඩේ අමාරුවක් විතරක් හදාගත්ත. ගංවතුරෙ පොල් කඩන ගමං කුරුම්බෙයක් කඩල බීල ඒකෙ මදෙත් කාල කෝම්බ දෙක වතුරට දාල මිනිහට බඩේ අමාරුවක් හැදුන. එහෙම වෙන්නෙ දියකූඩැල්ලො අර කුරුම්බ කෝම්බෙ ඇල්ලුවහම.