ගංවතුර හෙවත් The Village Water 2

මුල් කොටහ මෙතනිං බලන්න

වසංතය ඇතුලු නඩේ මාසෙකට සෑහෙන්න පොල් එකතු කරද්දි තවත් නඩයක් ගංවතුරෙං වාසි ගන්නව. ඒ තමයි කාලයක් තිස්සෙ ගහක් කපල ලී ටිකක් ඉරාගන්න බලා හිටපු අය. මේකට එච්චර බයවෙන්න ඕන නෑ. ගංවතුර හිංද පොලිසියටවත් ග්‍රාමසේවකටවත් මේ තැනට කිට්ටු කරන්න බෑ. සැකයිනං කවුරුහරි ලවා ග්‍රාමසේවකට එදා දවසෙ යහමිං ටිකක් බොන්න දෙන්නයි තිමෙන්නෙ. දැං තියෙන්නෙ හැකි ඉක්මනිං ගංවතුර බහිනන කලිං ගහ කපල ඉරාගන්න එක. ඕනිනං ගහ කපල කුට්ටිකරල ගංවතුරෙ පාකරගෙන හරි ඔරුවක බැඳගෙන හරි පහසු තැනකට අරං ගිහිං ඉරාගන්නත් පුලුවනි.

මේ ගංවතුර හිංද කසිප්පු වඩි බැරල්ලෙක පිටිං ගහගෙන ගිහිං කසිප්පු නිෂ්පාදකයො වගේම පාරිභෝගිකයොත් අසරණ වෙනව. ඒ හිංද ‘ඩිංගක් නැතුව බැරි‘ අයට ටවුමටම යන්න වෙනව. තේ ගහෙං ජීවත්වෙන ගමේ බහුතරයකට දවස් ගානක් යනකං රස්සාව නැතිවෙනව. අපේ ගමේ බහුතරයක් තේ වවාපු ඉඩං තියෙන්නෙ තැනිතලාවෙ හිංද ඒව සේරම ගංවතුරට යටවෙනව. කුඹුරුවල ගොයං පෙරලිල මඩ යට යනව. තවත් කොටසක වැලි පිරෙනව. අංතිමට ඒකෙං හරිහැටි අස්වැන්නක් නැතුව යනව.

වැස්ස නැවතුනත් ගංවතුර තව දවස් දෙකතුනක් තියෙනව. ටිකෙං ටික බැහැල ගිහිං පොලව මතුවෙනව. ඒ උනත් අඟලක් විතර ඝනකමට මඩ තට්ටුවක් පොලොවෙ හැමතැනම ඉතුරුවෙනව. ඒ මඩ ගොඩේ ඇවිදිනව බොරු. තේ ගස්වල කොල කුණුවෙලා හැලෙනව. ඒ පිටටම වැස්සක් වැස්සොත් ඒ ගස්වල කොළ හේදිල යතත් බොහෝවෙලාවට රොම්මඩ වලිං වැහිච්ච හිංද තේ ගහේ කොළ ටික හැලෙනවම තමයි.

ගංවතුර කාලෙ පැදපු ඔරු සමහර වෙලාවට ගංවතුර බහින්න කලිං ආපහු තමුං හිටපු පිලිකනු වලට යාගන්න බැරුව කුඹුරු ලියදි, පාරවල් අයිංවල රැඳෙනව. ඒ වගෙ වෙලාවට කීපදෙනෙක් ඔරු කඳං කර තියාගෙන ගිහිං අදාල තැන තැංපත් කරනව.

තේ ගස්වල කොළ ලියලල ආයිත් දලු හැදෙත්දි, රොම්මඩ තට්ටුව පොලවට දූවිලි වෙද්දි, ගෙවල්වල බිත්ති, ගහකොල ආදියෙ ලකුණු වෙලා තිබුන ගංවතුර මට්ටම මැකිල යද්දි ආයිමත් පුංචම්මගෙ කඩෙං සාමාන්‍ය මිලට කාටත් බඩුගන්න පුලුවං වෙනව.

ඒ උණාට මට අමතක නොවෙන විදිහට විසාලම ගංවතුර ගැලුවේ දෙදාස් තුනේ අවුරුද්දෙ. ඒ කාලෙ මං සාමාන්‍ය පෙල ලියල සංක්‍රාන්ති සමය ගෙවමිං හිටියෙ. ඒ කියන්නෙ උසස්පෙල කරන්න ඉස්කෝලෙ යන්න වෙනකං සල්ලි හොයමිං. කොට්ටාව මාළඹේ පාරෙ විද්‍යාල හංදිය කියන තැන තිවිච්චි පොටෝ සාප්පුවක රස්සාවක් කරන ගමං.

ඒ අතරතුරේදි එකදිගට දවස් ගානක් වැස්ස නිසා අපේ ගමත් ඇතුලු සමංදෙයියන්ට අයිති සබරගමුව මුළුවසංම යටකරගෙන ගංවතුර ගලල තිවුනා. ඒ කාලෙ ගමේ නොහිටිය හිංද මං ගංවතුර ගැන දැනගත්තෙ අනික් අය කියාපු කතාවලිං. ඒ කිව්වෙ ‘ලු‘යන්නක් දාල.

ගංවතුර ගලාගෙන එනකොට අපේ ගුණසිංහ ආතත් ආච්චම්මත් දෙන්න ගෙදර බඩුමුට්ටු අටුවට දාල බලං හිටියලු. ගෙට වතුර දානකොට මේසෙ උඩට නැග්ගලු. තවත් ටිකක් එනකොට අර මහ විසාල අල්මාරිය උඩට නැග්ගලු. ඔය විදිහෙං අටුවට, වහලෙට, මුදුං උලු පේලියට, නාරං ගහට, මාරුවෙලා අංතිමට හිටියෙ අඹ ගහේ කරටිල්ලෙලු.

සමහර අයගෙ ගෙවල්වල තිවිච්ච බඩුමුට්ටු ගහගෙන ගිහිං අනුංගෙ වතුවල තිවුනලු. ඇඳං, අල්මාරි, පිරිජ් ආදිය ගස්වල කරටිල්ලෙ, උනකොට වක්කලමෙ ආදී තැංවල තිවුනලු. කුකුලෙඟග වංගු දිගෑරල අංතිමට ගම මැද්දෙං රදාගොඩේ ගෙවල් ටිකත් ගලෝගෙනම ගිහිං තිවුනලු,

වීමෝලෙ වතුර පුරෝපු තඩි බැරල් දෙකත් බට ටිකත් එක්කම ගැලවිල ගිහිං ලවල් අස්සෙ හංගල තිවිච්ච කසිප්පු බැරල් එක්ක පටලැවිල අයිතිකාරයො අංතිමට එව්වගෙ අයිතිය හොයාගෙන තියෙන්නෙ වීමෝලෙ තිවිච්ච බැරල් බට දාන්න යටිං හිල්කරල තිවිච්චි හිංදලු.

මං ගමේ නොහිටියත් ටීවියෙකේ කඩිං කඩ පුවත් වලට පාලං ඇඹරිච්ච, බෝක්කු ගැලවිච්ච, ගෙවල් පිටිං ගහගෙන ගිහිං අත්තිවාරම විතරක් ඉතුරුවෙච්ච, පාරවල් කැඩිච්ච ආදී වසයෙං ගංවතුරෙ හානි වරිංවර පෙන්නුවා. අවතැංවූ ජනයා යනුවෙං හැඳින්වූ හිස් පෝරකවර අතිං ගත් කමිසෙ උඩ බොත්තං නොදාපු පිරිමි සහ, ලමයිං කිහිල්ලෙ ගහගත් කටහැකර ගෑනු ආදීන් ටීවියෙකේ පෙනී හිටිමිං ‘අපිට හරිහමං ඉන්න හිටින්න තැනක්, අඳිංන වස්තරෙයක්, කන්න කෑමක් නෑ. ආයි පාරක් චංදෙ ඉල්ලන්න ආවොත් දේසපාලකයංට@#%%^^ ‘ කියමින් බෙරිහං දුන්නා.

ටීවීවලට නොදෙවෙනි විදිහට පත්තරත් තමුංගෙ මුල් පිටුව පුරාම ඇඹරිච්ච පාලං, කැඩිච්චි ගෙවල්, වැරහැලි ඇඳපු මිනිස්සු ආදීංගෙ පිංතූර දාල ඒ සේරටම හෙවන වැටෙන්න පිටුවෙ ඉහලිංම තඩි අකුරෙන්

මහ වැස්සක් කල හදියක්

කියල මාතෘකාව දාල තිවුන. ඒ පැත්ත පලාතක විදුලිය, ජලය, ආදී පොදු පහසුකං නොමැති බවත්, ප්‍රවාහන පහසුකං ගැන අහලවත් වැඩක් නැති බවත් පත්තරේ තිවුනා. ඒ එක්කම එක් එක් දිහාවල් වල ගෙවල් කැඩීම්, මියයාම්, අතුරුදහන් වීම්, ආදියේ ගනං මිනුං ආදිය පත්තරේ පුරා අරක්ගෙන තිවුනා. කොටිම්ම කියතොත් ඇහූ බැලූ සෑම අතකම ගංවතුර ගැනම තමයි.

මේ විදිහට රටට වෙච්චි විපත්තිය හමුවේ ‘තුංහුලස්‘ රේඩියෝ චැනල් එකෙං ගංවතුරෙන් විපතට පත් අයට ආදාර එකතු කරන්න පටං ගත්තා. ඒත් එක්කම හැම තැනකම තියෙන්නා වූ සංවිධාන, පුන්‍යායතන, සමිති, සමාගං, කොම්පැනි, පැට්ටේරි, කාර්යාල, කඩ සාප්පු, රථ සංගම් විතරක් නෙමෙයි ඒ කාලෙ වෙනකොට ලෝකෙ අංක එකේ අවි හිංසාවාදී සංවිධානය වෙච්චි පෙබහකරං (ආං එහෙමයි අපේ ආච්චම්ම කියන්නෙ) අංකල්ගෙ ඇල්ටීටී (ඒක ආත කියන විදිහ) සංවිධානෙත් ආධාර එකතු කලා. හැමතැනම ඇහුනෙ ආධාර ඉල්ලන අඳෝනාව. පාරට බැස්සොත් ආධාර ඉල්ලන අය. කඩේකට ගියොත් ආධාර එකතුකරන කැට. පාරෙ ගියොත් ආධාර එකතුකරන වාහන. මිනිස්සු තමුංගෙ ගෙවල්වල තියෙන සබ්බ සකලමනාවම ඒ ඒ තැංවලට ආධාර වසයෙං දීපු කාලයක් මට ආයි ජීවිතේට මතක නෑ.

ඔය අතරෙ අපෙ අම්මගෙං ලියමනකුත් මට හම්බුවුනා. මේං මේ විදිහට ලියල.

අද ....වැනි දා

ගෙදරදී

පුතේ

මේ ගමන ගංවතුරට ආතලගෙ ගෙදර වහලෙටත් උඩිං ගංවතුර ගැලුවා. මාමලගෙ ගේත් යටවුනා. මිනිස්සුංගෙ ගෙවල් එහෙම සේරම වියරයි. පේම නැංදලෑ ගේත් කැන්නා. අපේ තේ කෑලි සේරම වියරයි. අපිටත් ආදාර හම්බ උනා. අපි කන්නේ බත් පාර්සල්. උඹට දෙවි පිහිටයි.

මං

අම්මා

**වතී

ඕං ඔය ලියුම මොකද්දෝ හේතුවකිං හරියටම දවස් දෙකිං මගෙ අතට හම්බවුනා. මේ කියන ආකාරයට අපේ ගෙදර අයටත් අඳින්න හරි හමං වස්තරයක් නැතුව ඇති. උයං පිහං කන වලං මුට්ටි ටිකත් වතුරටම ගහගෙන යන්න ඇති. අපේ ගෙදර අය අඳින්න ඇඳුමක් නැතුව කොළ අතු ඇඳගෙන පාර අයිනට වෙලා එන එන වාහන දිහාවට අත දික්කරගෙන කන්න ඉල්ලනව ඇති. ඇස් ගෙඩි දෙකෙං දොට්ට පැනපු කඳුළු බිංදු හොස්ස අගිං බිම වැටෙද්දි මගෙ සේවා සගයො මාව අස්වැසුව.

“ගනං ගන්නෙපා බං. උඹලයි ගෙදෙර අඩුපාඩු ඇහ්නං කියහං. අපි එව්ව කෝම හරි විසඳමු. අපේ පඩිය හරි දෙන්නං. අපි කවුරුත් මිනිස්සුනෙ බං.“

හවසට බොස් ආ ගමං මං එයාට කතා කෙරුවා.

“මහත්තෙයා, මේ මට හෙට ගෙදර යන්න ඕනැ. අපේ ගෙදරෑට හරිහමං කෑමක්වත් නැතුව ඇති“

ආයිමත් ඇහෙං වැටෙන කඳුලු බිංදු හොස්ස දිගේ බිමට පැන්නා.

“ආ... ඒක ගනං ගන්න එපා. ඉන්නකො සුරංගට මෙන්න පඩිය. මේ දෙදහත් මගෙ ගානෙ. ගෙදර අයට මොනව හරි අඩුපාඩුනං මට කෝල් එකක් දෙන්න. හෙට උදේම යන්න.“

බොස්ට වැඳල පඩිය අරගත්තු මම අනික් එවුංගෙ දිරිගැන්වීම් එක්ක ඕනැ දේකට මූන දෙන්න විස්වාසෙං පහුවදා උදේම මහරගමට ඇවිල්ල ගෙදර එන්න පිටත්වුනා. හයිලෙවල් පාරෙ බස්සෙහෙක රත්නපුරේට ඇවිල්ල කලවානට යන බස්සෙකට නැගල ජනේලෙ අයිනෙං වාඩිවෙලා මං කල්පනාවට වැටුන. දැං ඉතිං මොනව කරන්නද. අපෙ පවුලෙ තුංදෙනාවම නඩත්තු කරන්න මේ පඩිය මදි. ආපහු කොළඹ ගිය ගමං පරන බදාම අනන රස්සාවටම යනව. ඒකෙං මේ වගේ තුංගුනේක විතර පඩියක් ගත්තැකි.

පාර දෙපැත්තෙ ගස්, වැල්, ගෙවල්, කඩ, පාලං ආදී සෑම දෙයකම එක මට්ටමකට රොම්මඩ පාර වැදිලා. මුලු පලාතම පිලී ගඳයි. පාර අයිනෙ තියෙන සමහර ගෙවල්වල කොටසක් නෑ. පාලං සමහර එව්ව ගලවං ගිහිල්ල. දෑළ අලුත් පාලමටත් උඩිං වතුර ගියා කියල බස්සෙකේ සමහර අය කියනව. පාර අයිනෙ තැං තැංවල සෙනග පෝර කවර ආදිය අතේ තියාගෙන පාරදිහා බලං ඉන්නව. ළමයි කිහිල්ලෙ ගහගෙන ඉරිච්චි රෙදි හැට්ට ඇඳපු ගෑනුත් ළමයි කිහිල්ලෙ ගහගෙන වාහන සද්දෙයක් ඇහිච්ච ගමං පාරට පනිනව. අපේ ගෙදර අයත් මේ වගේම අසරණ වෙලා ඇති. මගෙ ඔලුවෙ පන තියෙනකං මං ඒ කාටවත් අනුන්ට අතපාන්න දෙන්නෙ නෑ. මහා දහිරියවංතකමක් මගේ හිතේ ඇතිවුනා.

කලවාන ටවුමෙ කඩවල් බාගෙට බාගයක් වහල. හෝටල් සේරම වහල. දුරාවාරෙ ඇරපු කඩ දෙකතුනෙත් හරිහමං ගන්න දෙයක් නෑ. යංතං කඩේක තිවිච්චි ඉස්කෝතු පෙට්ටියකුයි අපේ නංගිත්, පුංචම්මගෙ ළමෙයත්, මාමගෙ ළමෙයත් යන තුංදෙනාට චොකලට් තුනකුයි අරං මොනව උනත් අඬන්නෙ නෑ කියන කාරනේ හිතට අරං මං බස්සෙකට නැග්ගෙ ගෙදර යන්න.

පුරුදු විදිහට මාමලගෙ ගෙදර ගාවිං බැහැල මං මාමලගෙ ගෙදරට ගියා.  අවුරුදු දාහතරෙදි තාත්ත මාව ගෙදරිං දොට්ට දැම්මට පස්සෙ එහෙ තමයි මගෙ නිත්‍ය නිවහන. ගෙදර කවුරුවත් පේන්න නෑ. රොම්මඩ ගඳ නාහෙ පලාගෙන යනව. දොරත් වහල. මං හිතන්නෙ අනතුරු දායකයි කියල ගෙවල්වලිං අයිං කරල ඇති. ඒත් කෝකටත් කියල මං දොර තල්ලු කරා අඟලකට වඩා දොර ඇරෙන්නෑ. මොනව හරි හිරවෙනව. අන්තිමට යංතං මගෙ සරීරෙ රිංගවගන්න තරං කපොල්ලක් හැදෙන තරමට දොර ඇරගෙන මං ගෙට ඇතුල්වුනා.

දොර ඇරෙන්න බැරි තරමට සාලෙ පුරාම ලොකු, කුඩා, ගෝනි, පෙට්ටි, සොපිං කවර, පොදි ගොඩගහල. මං හිතන්නෙ ගෙවල් කැඩිච්චි අයගෙ බඩු මුට්ටු මෙහෙ ගෙනත් දාල වෙන්න ඇති. අතරිං පතර පෙට්ටි වලිං එලියට පැනපු රෙදි, පොත් ආදියේ අහු කොං එයට සාධක සැපයුවා. මෙතන ඉඳීමෙං වැඩක් නෑ. මං එහෙම්මම මහගෙදරට ගියා.

එහෙ ගෙදර ඉස්තෝප්පු මඩුවෙ ඉටි පුටුවක් තියාගෙන ආතා ඉඳගෙන හිටියා. ඇති යංතං කවුරුහරි ඉන්නව. මං ඉස්තෝප්පුවට ගොඩඋනා.

“ආ.. උඹත් ආවද?“

“ඔව් ආතෙ. පඩිය අතට ගත්තු ගමං ආවෙ. කෝ අපේ ගෙදර අය එහෙම. මාම එහෙමත් නෑ නේද?“

“ආ. එහෙනං ඔය ආදාර ගන්න යන්නැති. සේරමත් එක්ක.“

“කොහෙටද දන්නෑ ගියෙ. මං ගිහිං එක්කං එන්නං“

“ඕන්නෑ. ටිකකිං එන්නෙ නැතෑ“

ආතගෙ කීම හමුවේ ඉස්තෝප්පුවෙං ඉඳගෙන ගංවතුර ගැන මං විස්තර ඇහුවා. ඒ අතරෙ කොපි පොතක් අරගෙන ආපු ටවුමෙ රස්තියාදු ගහන කොල්ලෙක් තමුං ‘රාවනා‘ කියන පත්තරෙං බවත් ගංවතුර ගැන විස්තර දැනගන්න ඕනැ බවත් ආතට කිව්වා.

“මොකක් කියන්නදැ. මේ වෙලා තියෙන හරිය පේන්නැතෑ“

ආත ඌව සැරකරල එලෝගත්තා.

ටික වෙලාවකිං පුංචම්මව කසාද බැඳල හිටපු පොලේ යන බාප්පා මොටෝ බයිසිකලෙං විසාල ගෝනියක් ගෙනැත් ඉස්තෝප්පුවෙං දාල

“ඔය මල්ල විගහට ගිහිං කුස්සියෙං තියහං. ඕක වෙනම තියන්න ඕන හොංද“

කියල ආපහු ඉගිලුනා. මේ මොකක්දැ කියල අහන්නවත් වෙලාවක් නෑ. මං ඒ මල්ලත් අරං කුස්සියට ගියා කුස්සියෙ හැම තැනමත් ඒවගේ මලු, පෙට්ටි, ඉටි බේසං, ඇලමේනියං වලං ආදියත් තිවුන. බාප්ප එහෙම තාමත් අවතැං වෙච්චි අයගෙ බඩු මුට්ටු ආරක්සා කරන්න ගේනවද කොහෙද. මං සෝකයෙං බරවෙච්චි මූන බිමට පාත් කරගෙන ඉස්තෝප්පුවට ආව.

“උඹ කෑවද?“

“කොහෙ කන්නද ආතෙ. මේ වෙච්චි දේවල්වල හැටියට මට කෑමක් කන්න සිහියක් පතක් තිවුන්නෑ“

“යමං එහෙනං බඩ්ඩිංගක් කන්න. මාත් තාම දවල්ට කෑවෙනෑ. බඩ පිරිල හිංද“

මුංදැගෙ මොලේ නරක් වෙලාද කොහෙද. හුලං බීලද දන්නෑ බඩ පිරුනෙ. ආත කුස්සියෙං අලුත්ම ඉටි පිඟානකුයි ආතගෙ බෙලෙක් පිඟානයි අරං ආව. ආතගෙ බෙලෙක් පිඟාන ගංවතුරට ගිහිං නෑ. ඉං පස්සෙ ආතගෙ කාමරේට මාව කැඳෙව්ව.

“ඉඳා. මේං පිඟාන. මේං මෙව්වයිං ඕනැ එකක් බලල හොඳ එකක් කාහං“